sosyalizm kapitalizmin bir alternatifi falan değildir. aslına bakarsanız kapitalizm diye isimlendirdiğiniz şey de kapitalizm değildir. bugün genel olarak dünyanın herhangi bir yerinde kapitalizm diye bahsedilen ideolojinin gerçek adı liberalizm'dir.
yani liberalizme yanlış olarak "kapitalizm" deniyor. halbuki liberalizm kapitalizmin piyasayı serbest bırakmak gerektiğine dayanan bir okuma biçimi. piyasanın kontrol edilmesine dayana diğer iki okuma biçiminin adı sosyalizm ve milliyetçilik.
bu bahsettiğim kontrol her ikisinde farklı özellikler gösteriyor. ama temelde milliyetçilik de sosyalizm de kontrol edilmesi gerektiğinde hem fikir.
sosyalizm, liberalizm ve planlı ekonomi aynı sosyo-ekonomik yapının* içinde sermaye-emek ilişkisi hakkındaki farklı yaklaşımlardan ibarettir.
yoksa bu saydığım üç paradigmanın özleri itibariyle kapitalizm'den bir farkı yoktur. birbirinden vardır o ayrı dava. ve kapitalizm bir ideoloji değildir. bir tez değildir. kimse oturup kapitalizmi teori etmemiştir. o kendi başına ortaya çıkmış, ortaya çıkışından yüz yıllar sonra kapitalist bir sistemde yaşayanlar onun geçmişteki üretim-emek-sermaye ilişkisinden çok farklı bir yapı olduğunu fark edip isimlendirmişlerdir.
sosyalizm bir ideolojidir. hiç ortada yokken biri "böyle olsa ne iyi olur lan hacı" düşüncesiyle üretmiştir sosyalizmi. liberalizm ve planlı ekonomi de öyledir. hatta planlı ekonomi kapsamlı bir ideoloji bile değil 1929 buhranı sonrası hükümetlerin uyguladığı politikaların adıdır. planlı ekonominin milliyetçilikle ilişkisi yadsınırsa teorik kökeninin bulunmadığı bile söylenebilir.
yukarıda bahsettiğim üçlü, fordist çağın* düşman kardeşleridir.
hal böyleyken fordist üretim biçiminin ürünü olan sosyalizmin post-fordist* dünyada umut olacağını düşünmek saçmalıktan başka bir şey değil. sosyalizmin umut olduğu yıllarda bu umudu sürükleyen devasa bir ekonomi vardı.* bugün hiç bir gerçekliği yok.
ps. yukarıdaki sosyalizm sözcüklerini her geçtikleri yerde "ve/veya komünizm" diye okuyunuz. ideolojik olarak farklıdır sosyalizmle komünizm ama hem birbirlerine çok yakındırlar hem de komünizm dahi kapitalizmden farklı bir şey değildir.
