mine akverdi'nin 2 agustos 2009 tarihli aksam pazar ekindeki yazisinin konugudur. iste size leonard cohen hakkinda bilmeniz gerekenler..
--spoiler--
Müzik aleminin filozoflarından, Kanadalı şair, söz yazarı, romancı ve şarkıcı Leonard Cohen, 15 yıldır sonra tekrar sahnede. Menajeri tarafından dolandırılıp parasız kalınca dünya turnesine çıkan Cohen, 5-6 Ağustos'ta istanbul Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi'nde de iki konser verecek. 75'lik ozana saygı duruşunda bulunma zamanı.
Kimine göre mezardan gelen bir sese sahiptir, kimineyse huzur verir. Kimi depresif ve kasvetli bir karanlıklar prensi olduğundan, kimiyse kara mizahından dem vurur. Kimine göre kadınların gönlünü çelen romantik şarkıların müzisyenidir, kimi içinse hayatın derdini, insanın ruhunu çözmüş bilge bir filozoftur. Kimi onu uyutucu bulur, kimine göreyse bir nimettir. Onun müziğinde kimi aşkı, kimi huzuru, kimi acıyı, kimi kasveti, kimi yalnızlığı, kimi kendini bulur. Nitekim Leonard Cohen bunların hepsidir; çünkü hayatın şarkılarını söyler.
75'lik usta müzisyen sonunda bu şarkılarını bizimle paylaşmak için Türkiye'ye de geliyor. 5-6 Ağustos'ta istanbul Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi'nde sahne alacak üstada şapka çıkarmadan önce hazırlığınızı yapın. işte Cohen hakkında bilinmesi gereken 35 şey.
1. Elvis Presley'den bir yıl önce, 1934'te doğan Cohen, gelecek ay 21 Eylül'de 75 yaşına basacak. 1960'lı yıllarda müzik dünyasına damgasını vuran ozanlar kervanından 75'e ulaşan ilk isim olacak!
2. Kanada, Montreal doğumlu Leonard Norman Cohen, orta sınıf bir Yahudi aileden geliyor. Giyim ticaretiyle uğraşan babasını 9 yaşında kaybetti; onu daha çocukluk yıllarında edebiyat ve özellikle şiirle uğraşmaya yönlendiren kişiyse annesiydi.
3. Gitarı elinde ilk kez 13 yaşında bir kızı etkilemek için aldı. Ardından yerel kafelerde country şarkıları söylemeye başladı. Sonra da ilk grubu Buckskin Boys'u kurdu.
4. Aynı dönemde şiir de yazmakta olan Cohen lise yıllığında en büyük hayalinin dünyaca ünlü bir hatip olmak olduğunu yazıyordu.
5. 17 yaşında McGill Üniversitesi ingilizce bölümüne giren Cohen, okulun münazara kulübünün başkanıydı.
6. 1955'te mezun olurken yaratıcı yazarlık dalında McNaughton Ödülü'nü kazanmış, gelecek vaat eden bir yazardı. Bir yıl sonra da ilk şiir kitabı 'Let Us Compare Mythologies'i yayınladı.
7. 1961'de yayınladığı ikinci şiir kitabı 'The Spice Box of Earth' ile hem uluslararası başarı hem de 2000 dolarlık burs kazanan Cohen, bu parayla Avrupa'yı dolaştı, hatta 'yüzmek ve yazmak' amacıyla Yunan adası Hydra'da bir kulübe satın aldı, yarı münzevi bir hayat yaşadı.
8. 'The Favorite Game' (1963) ve 'Beautiful Losers' (1966) adlı iki romanı ve 'Flowers for Hitler' (1964) ve 'Parasites of Heaven' (1966) adlı iki şiir kitabıyla büyük başarı kazanan Cohen, müzikten önce edebiyat dünyasında önemli bir figür olarak parladı. Öyle ki, 'Beautiful Losers'ın ardından Boston Globe onu James Joyce ile kıyaslıyordu.
9. Müziğe el atmaya karar verdiğinde 32 yaşındaydı. New York'ta şarkılarını plak şirketlerine götürdüğünde herkesten şu tepkiyi aldı: 'Bu oyun için biraz yaşlı değil misin?'
10. Büyük çıkışını folk şarkıcısı Judy Collins ile tanışınca yaptı. 'Suzanne' şarkısını ona telefonda söylediğinde Collins şarkıyı yayınlayacağına söz verdi.
11. Bunun hemen ardından Bob Dylan'ı da keşfeden adam olan Columbia Records'un yetenek avcısı John Hammond'dan öğle yemeği daveti aldı. Hammond, ünlü Chelsea Hotel'deki odasında Cohen'den birkaç şarkısını söylemesini istedi. Bir hafta sonra Cohen, ilk albümü 'The Songs Of Leonard Cohen'i kaydetmek için stüdyodaydı. Kayıt başlarken Hammond 'Ayağını denk al Dylan' diye bağırdı.
12. Cohen'in en çok parlayan şarkısı 'Suzanne' oldu. Bir defasında Cohen bu şarkısının, içinden özel hayatından detayların çekip çıkarıldığı bir gazete haberi gibi olduğunu söylemişti. Zira şarkıda 'kusursuz bedenine zihnimle dokundum' dediği Suzanne, Cohen'in bir arkadaşıyla evli olan Suzanne Verdal'dı.
13. Cohen hiç evlenmedi, evlilik ona göre 'çok ürkütücü' idi. Suzanne Elrod'dan bir kızı, bir oğlu oldu. Ayrıca film yıldızı Rebecca De Mornay ile de uzun bir ilişki yaşadı.
14. Müziğinde akustik folktan elektro popa kadar birçok farklı müzik stiline yer verdi. Ama şarkı sözlerinde iki tarz vardı, akıcı lirik anlatım ve donuk kara mizah. Kasvetli bir sese sahip olan Cohen, hep güzel sesli kadın vokaller kullandı: 'Bir kadın benimle birlikte söylediğinde sesim daha güzel çıkıyor. Kasvetli hava yumuşuyor'.
15. 70'li yıllarda yaptığı müzik için 'bilek kestirecek müzik' tanımlaması yapıldı ve sonrasında Cohen hep kasvetli, karanlık, depresif şarkıların prensi olarak anılmaya başlandı. Bu tanımlamalar için Cohen bir röportajında şöyle diyordu: 'Bilgisayarda arama yaptığınızda ismim artık çaresizlik ve melankoli kelimeleriyle bağlantılı olarak çıkıyor!'
16. Müzik kariyerine geç başlayan Cohen, en parlak dönemini de 50'li yaşlarında yaşadı. Ona saygı sunmak için pek çok tribute albüm yapıldı. Şarkıları Bono, REM ve Johnny Cash'in de aralarında olduğu pek çok sanatçı tarafından 1000'den fazla kere yorumlandı. Nick Cave, Suzanne Vega ve Rufus Wainwright gibi pek çok müzisyen ondan etkilendi.
17. Cohen'in kahramanı ise ünlü ispanyol şair ve oyun yazarı Federico Garc’a Lorca. Hayranlığını kızına Lorca ismini vererek gösteren Cohen, Lorca'nın bir şiirini de ingilizceye çevirerek 'Take This Waltz' şarkısına taşıdı.
18. 'Sakinleştirici, saplantıları giderici, klinik her türlü ilacı kullandım' diyen Cohen, hayatı boyunca hep manik depresif olduğunu söylüyor ve ekliyor: 'Kullandığım ilaçların birinden fayda görmüş olsam tanıtımını bizzat üstlenirdim.'
19. 1965-1968 yıllarında vejetaryenliği denedi. Bundan birkaç yıl sonra da yogaya başladı.
20. 'Anthem' (1992) şarkısına 'Her şeyde bir çatlak vardır; zaten ışık da içeri oradan girer' diye yazan Cohen, bir röportajında bu sözlerin inancı anlatan en güzel sözler olduğunu ve pek çok şarkının kökeninde de bu düşüncenin yattığını söylemişti.
21. 'Chelsea Hotel No 2' adlı şarkısını, New York'taki Chelsea Oteli'nde tanıştığı ve birlikte bir gece geçirdiği ünlü şarkıcı Janis Joplin'e yazdı. Bu ünlü bir şarkıcının bir diğer ünlü şarkıcıya yazdığı seks içerikli yegane şarkı.
22. Karizmasına rağmen ona yüz vermeyen kadın, 1966'da Andy Warhol'un kulübünde tanıştığı Nico idi. 'Hayatımda gördüğüm en güzel kadın' diye tanımladığı Nico için Cohen şunları söylüyordu: 'Bana genç erkekleri tercih ettiğini söylemiş ve beni Lou Reed ile tanıştırıp gitmişti.'
23. 'Bird on a Wire' şarkısını yazdığında şarkının tam olmadığını düşünmüştü. Oysa şarkıcı Kris Kristofferson'a göre bu parçanın ilk üç cümlesi mezar taşına yazdıracağı sözlerdi: 'Teldeki kuş gibi / Gece korosundaki ayyaş gibi / Kendimce özgür olmaya çalıştım'.
24. 90'lı yıllarda sporcular yıldızlaşmaya başladığında Cohen şu yorumu yapıyordu: '60'larda moda olan müzikti çünkü en önemli iletişim aracıydı. Bugünün modasıysa spor. Günümüz sporcuları çok daha çekici ve ilginç figürler. Ve günümüzün rockçılarından daha tehlikeli bir hayat yaşıyorlar. Onlar kahraman modeline daha çok uyuyorlar'.
25. 'Death Of a Ladies' Man' albümünü kız pop grupları yaratmasıyla tanınan prodüktör Phil Spector'la yapan Cohen, bu albümden hiç memnun kalmadı. Daha sonra bu albümü 'acayip' olarak tanımlayan Cohen şunları söylüyordu: 'Bana göre albüm vazgeçiş ve melankoliyi yansıtmalıydı, ona göre ise megalomani ve ihtişamı. Onun için müzik sadece bir yatırım aracıydı ve bu konuda Hitlervari bir tavır sergiliyordu. Bir defasında bir elinde şarap diğer elinde bir 45'lik revolver ile yanıma geldi; silahı boynuma dayayıp 'Seni seviyorum Leonard' dedi. 'Umarım öyledir Phil' diye cevap verdim.'
26. 1988'de çıkardığı 'I'm Your Man' albümünde, synthesizer'lar ve kara mizahı da müziğine dahil ederek kendini baştan yarattı. Bu, 'Songs Of Leonard Cohen'den sonra en çok alkışlandığı dönem oldu.
27. Cohen'in şarkılarından pek çoğu, ünlü sanatçının 'ıssız adaya düşsem yanıma alacağım müzik listesi'nde yer alıyor: iskoç ressam Jack Vettriano (I'm Your Man), Pink Floyd gitaristi David Gilmour (Anthem), eski Velvet Underground üyesi John Cale (Alexandra Leaving), X-Files'ın yıldızı Gillian Anderson (Hallelujah).
28. Musician dergisine verdiği bir röportajda şöyle diyordu: 'Yaşlandıkça gerçekliğin en son versiyonunu satın alma hevesiniz azalıyor.'
29. 1950'lerde yazar, 60'larda folk şarkıcısı, 70'lerde ozan, 80'lerde müzik dünyasının kült figürlerinden biri olan Cohen, 90'larda da Budist rahibi olmaya karar verdi. 1994'te Los Angeles yakınlarındaki Mt Baldy Zen Merkezi'ndeki Budist rahiplere katıldı ve beş yılını burada inzivada geçirdi. 1996'da, Cohen'e Rinzai Zen Budist Rahibi unvanı verildi ve sanatçı 'sessizlik' manasına gelen Jikhan ismini aldı.
30. 1986'da ünlü televizyon dizisi Miami Vice'a konuk oyuncu oldu; Interpol'ün başındaki François Zolan karakterini canlandırdı.
31. 1992'de yayınladığı 'Democracy' şarkısı yaptığı en sıra dışı çalışma oldu. 'Solda ya da sağda değilim/ Umutsuz küçük ekranda kaybolmak için/ Bu gece sadece evdeyim' diyen iğneleyici sözleriyle, özellikle politik olmamasına rağmen fazlasıyla politize edilen şarkı, Ralph Nader'in başkanlık seçim kampanyasında kullanıldı. Daha sonra ise Bill Clinton'ın başkanlık görevine başlama töreninde de Don Henley tarafından söylendi.
32. Birçok pop ve rock yıldızı için yaşlanmak kabul edilemez bir şeydir, makyajla, estetik müdahalelerle saklanır. Ama Cohen yaşlılığıyla çoktan yüzleşti. 1988'de 'Tower of Song' albümünde 'Artık dostlarım kayboldu gitti ve saçlarım grileşti' ve 'Oyun oynadığım yerlerde artık ağrı çekiyorum' diyen Cohen, yedi yıl sonra oyun oynadığı yerlerin nereler olduğu sorulduğunda 'artık onu da hatırlayamıyorum' diye cevap verdi.
33. Cohen'in şiir ve çizimlerden oluşan kitabı 'Book of Longing', 2006'da yayınlandı. Kitap kısa sürede Kanada'daki çok satanlar listesinde birinci sıraya yükseldi. Cohen, 13 yıl sonra ilk defa kitabının tanıtımı için toplum içine çıktı
34. 2006'da Lian Lunson'un yönettiği konser görüntüleri eşliğinde hazırlanan bir Cohen portresi olan 'Leonard Cohen: I'm Your Man' belgesel filmi yayınlandı.
35. 2001'de verdiği bir röportajda Cohen şöyle diyordu: 'Uzun yıllar önce Alberta Hunter'ı dinlemek için New York'a gelmiştim, 82 yaşındaydı. Sahnede 'Tanrı sizi kutsasın' dediğinde gerçekten kutsandığınızı hissediyordunuz. 20 yaşında birinin aşktan bahsettiğini duymak harikadır. Ama yaşını başını almış bir şarkıcının bunu masaya yatırışını duymak muhteşemdir. Onlardan biri olmayı çok isterim.'
--spoiler--
