antik sparta devletinde yaşayan köle sınıfına verilen isim. aslında dünya tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir kölelik sisteminin içinde yer almışlardır. kendi dönemlerinin pollux gibi yunan aydınları bile helotları tam bir tanım içine oturtamamış ve "özgür insanla köle arasında" bir yerde bulunduklarını söylemiştir.
benzeri ancak ortaçağ serflerinde görülecek bir şekilde terketmelerinin yasaklandığı toprakları işleyen ve bu şekilde antik çağın en büyük tarım medeniyeti olan sparta toplumunun üst katmanlarını besleyen bu topluluğun ortaçağda ki sınıfdaşlarından farkı kendi bulundukları topraklar üzerinde mal sahibi olmalarına, üremelerine ve yeterince para biriktirdikleri takdirde özgürlüklerini satın almalarına izin verilmiş olmasıdır.
ancak bir yere kadar varan bu özgürlük sparta toplumunun özgür sınıfları tarafından üzerlerinde sınırsız bir tahakküm kurulmasını önlemiyordu.
dönemin kaynaklarında sıkça belirtildiği üzere neredeyse tamamı asker olan ve helotların üretimiyle ayakta duran spartalılar gerek yeni fetihlerle çoğalan helot nüfusunu kırmak gerekse kimi zaman isyan eden toplulukları denetim altına almak amacıyla birçok defa eşi görülmemiş sürek avları ve kıyımlara imza atmışlardır.
