insan, yerde ve gökte var olan tüm varlıkların en güzidesidir. insan öyle bir şehr-i muazzamdır ki , nice bin alemler onda toplanır.
Bu şehrin on iki kapısı vardır. Bu kapıların her biri bu alemin on iki burcuna mukabildir. Bu kapıların kimi açılır, kimisi kapanır.Bunlarda hikmet çoktur. Her akıl bunu kavramaktan, bilmekten acizdir. Bilmek ve kavramak isteyenler varsa, onlar da ehline, yani insan-ı kamil’e müracaat etmeli, onun eteğinden tutmalı, izinden gitmelidir.
insanın vücudunda üçyüzaltmışaltı damar, yediyüzyetmişyedi sinir ve dörtyüzkırkdört kemik vardır.
insanın dışarıdan görünmeyen organlarına karşılık gelen yedi gezegenler şöyledir.
1)Akciğer: Güneş
2)Ay: Karaciğer
3)Jüpiter: Yürek
4)Merih: böbrek, öd.
5)Venüs: Dalak
6)Satürn: Dimağ
7)Merkür: Deri
insanın görünen organlarının işlevleri
1)Evvela budur ki burnundan nefes alır, verir ve ten rahat eder.
2)ikinci ağızdır, her nutuk ondan gelir.
3)Üçüncü eldir, her işi onunla yapar.
4)Kulaktır, her sesi onunla işitir.
5)Gözdür, her nesneyi görür.
6)Ayaktır, her mahalle gider.
7)Odur ki, kuvveti buyurur.
insanda dört ruh vardır.
1)Bitkidir. Suya karşılık gelir.
2)Hayvandır. Yemeğe, toprağa karşılık gelir.
3)insandır. Işka tabidir. Işk ise suya ve ateşe tabidir.
4)Melektir. Havaya tabidir.
insanda nefsin dört aşaması.
1)Emare: Ateşe karşılık gelir / Azrail
2)Levvame: Suya karşılık gelir. / Mikail
3)Hanika: Havaya karşılık gelir/ israil
4)Mülhime: Toprağa karşılık gelir/ Cebrail
6 sı Nebattır ki, yerlerde biter.
6 sı Hayvanattır ki zir ü zemin biri biründen hasıl olur.
6.sı insandır ki, insana mütealliktir. Birü birinden ayrı değildir.