gerçekliği tartışılmayacak kadar abes olan karşılaştırma. osmanlının mahkeme kayıtları okunduğunda adalet sistemini hakkında bilgi sahibi olunmasıyla, az çok fikir edinilebilir. adalet dağıtıyordu ki bir çok eyalet kendi isteğiyle osmanlı devletine dahil oldu. milliyetçilik akımının gelmesinde ve ülkeye dağılmasında ise çok bir abukluk görülmemelidir. burada sadece osmanlı devleti değil, bir çok imparatorluk parçalanmıştır.osmanlı devletine has bir durum değil bu. tarihi konularda yorum yaparken o dönemi düşünüp buna göre yorumlamak işin en önemli kısmıdır. diğer türlüsü pek bir anlamlı olmuyor hani.