islamiyet moğol istilasından sonra ayağa kalkamazdı. bu durumda haçlı seferleri çok daha başarılı olur ve katolik inanç arap yarımadasına kadar ilerlerdi. bu durumda ortodoksluk da arada kalıp kaybolurdu. ama gel gör ki, katolizm bu sefer mutlak tekel olacağından rakipsizlikten gittikçe değerini yitirirdi, ve reform hareketleriyle çok daha büyük bir darbe alırdı. bu durumda zayıflamış katolik klisesi misyonerlikte de bu kadar başarılı olamaz sömürgecilik daha zayıf olurdu. hatta iyimser olursak birinci dünya savaşını dolayısıyla ikincisini ve dolayısıyla atom bombalarını ve soğuk savaşı engellemiş olabilirdik. olamaz mı? olaiblir.
