nedenselliğin tersi olan bir görüştür ve dinler özellikle bu görüşü çok severler. farklı bir bakış açısıdır. nedenselliğin neden-sonuç ilişkisine karşın teleoloji de araç-amaç ilişkisi vardır. örneğin:
- yerçekimi cisimlerin yere düşmesine neden olmaz. yerçekimi cisimler yere düşsün diye vardır.
- insanlar üreme kabiliyetleri olduğu için nesillerini devam ettirmemişlerdir. insanlar nüfuslarını devam ettirebilsinler diye üreme kabiliyetine kavuşmuşlardır.
gibi örnekleri vardır. aslında bu tür örnekler abartı gözükse de hayatımızda çoğu günlük olay üzerinde düşünürken nedensellik ve teleoloji arasında gider geliriz. mesela bir insan sizi kızdırdı. kızdıran davranışın nedenleri var mıydı yoksa o insanın amacı sizi kızdırmak mıydı? eğer nedensel bakarsanız affetmeniz daha kolaydır fakat teleolojik açıdan bakarsanız affetmeniz zordur.
