saçma sapan bir tarih algısı ile söylenen söz. osmanlı üç kıtaya hakim olduğu zamanlarda ne üzerinde güneş batmayan ingiliz imparatorluğu, ne demokrasi devrimi yapmış fransa, ne de amerika birleşik devletleri vardı. demokrasi ve aydınlanma çağı batıda başladıktan sonra osmanlı zaten şaklabana döndü, avrupa'nın hasta adamı oldu. türkiye'nin karşısında şimdi orta çağ avrupası olsaydı biz avrupa'nın konumunda olurduk. ama şimdi orta çağı yaşayan islam dünyası, aydınlanma ise batıda. türkiye de aydınlanma yoluna girdi ama maalesef bu bir anlık bir olay değil, yıllarca hatta yüzyıllarca devam edecek bir süreç. değişmeyen tek bir şey vardır o da değişimdir.