osmanlı imparatorluğu'nun, batı avrupa'da yükselen merkantilizmi es geçmesi çöküşünün temel nedenidir. zira merkantilizmle birlikte zenginleşmeye başlayan avrupa, ticaret yollarının yön değiştirmesiyle de osmanlı'ya vergi vermekten kurtulmuştur.
wallerstein'in da belirttiği gibi özellikle 17. yy dan itibaren dünya imparatorluk sistem olarak kodlanan arkaik sistemler yerini kapitalist dünya ekonomiye bırakmıştır. kapitalizmin akdeniz havzasındaki yükselişi değerlendirildiğinde imparatorluğun çöküşünün alt yapısal nedenleri açığa çıkmaktadır.
