Pieter Claesz, "Vanitas" tual üzerine yağlıboya, 1630.
17.yy'ın başlarında Flemenk'te ortaya çıkan bir ölüdoğa türüdür. Latince olan sözcük Hiçlik anlamına gelir. Ölümün kaçınılmazlığını, dünyasal başarı ve hazların geçiciliğini vurgulayan bu kompozisyonlarda, söz konusu kavramları simgeleyen nesnelere yer verilmiştir. Figürlülerin yanı sıra, vanitaslar genellikle kitap, harita, müzik aletleri, para çantası, mücevher, bardak, sürahi, kadeh, kafatası, yanan mum, kum saati gibi sanat, zenginlik, dünyasal hazlar, boşluk ve geçicilik simgeleriyle oluşturulmuşlardır. 1550 dolaylarında bağımsız bir tür olan vanitaslar, 1620'lerde iyice yaygınlık kazanmış, 1650'den sonra gözden düşmüştür.
Vanitaslarda yer alan bazı sembollerin anlamları
Krallık Tacı - Gümüş Kase : Ruhsal boşluk
Kanatlı Kum Saati - Kapaklı Boyun Saati - Söndürülmüş Şamdan : Zamanın Akışı
Küre : Dünyanın ve dünyevi gücün sembolü
Çarmıhta isa ve onun üzerinde duran tesbih : Dua ile ilgili birer anımsatma işareti
Kurukafa : Fanilik
Kurukafanın üzerinde duran mısır püskülü ve sarmaşıktan örülü taç : Yeniden diriliş ve sonsuz yaşam
Örümcek : Narinlik
Yılan ve kertenkelenin kurukafa ile yanyana olması : insanlığın yolundan çıkması
Kara sinek : günah
Yanan mum : isa'nın karanlığı dağıtan sembolü
Çiçek buketleri : Genel olarak fanilik anlamını taşır.
