' Muhafaza eden anlamında Osmanlıca bir terkip, ilk yarısı Arapça, öbür yarısı Farsça. Eski sözlüklerde hiç geçmiyor, yani yerleşik bir deyim değil, ama Namık Kemal'de korumacı, saklayıcı anlamında bir kere denk geldim. Muhafazakâr adamdır, bayat ekmeği bile atmaz gibisine.
ingilizce conservative veya Fransızca conservateur karşılığı siyasi bir terim olarak ortaya çıkması tam olarak 1911 yılı nisan ayına rastlıyor. Hizb-i Cedid (yani Yeni Fraksiyon) adını kullanan bir grup milletvekili bu tarihte ittihat ve Terakki'den ayrılıp yeni parti kurmaya girişmişler. Grup üyelerinden Abdülaziz Mecdi Efendi 15 nisanda gazetelerde çıkan demecinde yeni hareketin muhafazakâr olduğunu vurgulamak gereğini duymuş. Belli ki ittihatçılara karşı çıkan herkesin irtica damgasıyla damgalandığı bir ortamda yıpranmamış taze bir terim kullanmak istemişler.
Günümüze dek kullanımdaki ikilik değişmedi. Çamur atmak istersen irtica, övmek istersen muhafazakârlık. Yoksa nesne üç aşağı beş yukarı aynı şey.'
aşağı yukarı siyasi mecrasını anladık sanıyorum kelamın. ama iyi şeyleri korunmaz mı hiç? güzel şeyler korunmaz mı? şimdi ben süleymaniye camisi korursam muhafazakar oluyorum. bu süphesiz cahiliye devrinden kalma dürtülerle hareket edenlerin yaptiği ile eşanlamlı değildir. ama zübükzade refleksleri ile hareket edenler bunu pas geçip sirtlarini hamasete dayayarak bu kelimeyi sanki bir öçü gibi gösterirler.
gelelim pezevenk sözcüğüne. pezevenkin kökeni nedir? italyanca pezzovente kelimesi patron manasina gelir. zannımca dilimize italyan gemiciler vasitasiyla geçmiştir. işci caliştiran kanun benim diyen kişidir. kendi prensliğini idare eder.
mesela henry ford bir pezevenktir, rockerfeller pezevenktir isimler yabancı geldi diyelim güven sazak bir pezevenktir dediğimizde kari sattiğinimi anliyoruz yahut iş sahibi patron oldugunu mu? eğer öyle düsünüyorsak içimiz fesattir.
gelelim sonuca. bu bulgular içersinde diyebiliriz ki kelimelerin esas anlamlarini bilmeden ne tanım yapilabilir ne de önyargılar ile yahut kosullanmalar ve ezberler ile hadi tanımı bir kenara at doğru düzgün kelam edilebilir. hadi onu birak iki kelam edilebilir. sadece ezberleri vardır.
aslında bu baslıkta tanım yaparken biraz fazla uctum. olmayacak seyleri olmayacak sekilde birbirine bağlamladim o kadar da olacak canım.
