amerikan fox sirketi tarafindan orman cifliginde cekilmistir.
ataturk bu videoyu, izmir elhamra sinemasinda izlemis ve daha sonra videoyu izlemesini saglayan ihsan ipekci ve ekibi ataturkun meclis ile ilgili nutkunun videoya cekilme islemlerini gerceklestirmislerdir.
konuyla ilgili hifzi topuz ve ihsan ipekcinin bir roportaji var.icerigi oldukca ilginc olan bu roportaji ilgilenenler icin buraya aktarayim:
"fox sirketi 1925-27 yillarinda ataturk'un amerikan buyukelcisi ile sesli bir filmini cekmisti.bu filmi ataturk'e ilk defa izmir de elhamra sinemasinda ben gosterdim.ataturk'u sag yanda bir locaya oturttuk.
( bahsi gecen video)
film bitince ataturk:
"film iyi ama ses,benim sesime hic benzemiyor" dedi.
kenidisine sesin makinada degistigini ve insanin cogu zaman kendi sesini taniyamadigini anlattim.
sonra da "pasam,musade ederseniz biz de bir filminizi alalim"dedim ,"goreceksiniz amerikaliladan kotu olmayacak"
" meclis acilinca ankara'ya gelin de birseyler hazirlayin" diye cevap verdi .
meclis acilinca ben nizamettin nazif,operator remzi ve bir alman teknisyen kalkip hep beraber ankara'ya gittik.
hazirliklarimizi yaptik.
ataturk mecliste nutuk soyluyordu.bizde bunu filme almaya calistik.
ama pasa projektorlerden rahatsiz oldu,isiklari sondurmemizi istedi.
bizde makinayi durdurduk.film cekilemedi .
sonra ataturk'un bizi cankaya ya cagirdigini haber verdiler.yine dordumuz ve babam,kalkip cankaya ya gittik.kendisi bizi kabul etti ve filmi orada cekmemizi soyledi.
koskun terasina tertibati kurduk.ataturk meclisteki elbiselerini giyip terasa yerlestirdigimiz siyah tahtanin onune geldive nutkunu okumaya basladi.biz de makineleri islettik.
bu sirada operator remzi bize bir takim isaretler yapiyordu.remzi" nutuk bitince alkislayin" demek istemis.
ataturk fena halde sinirlenerek:
"essoglu essekler ,beni artiz gibi buraya cikarmislar,alay ediyorlar,boyle sinema olmaz" diye nutkunu kesti..
alman operator ataturk'un ne dedigini anlamadigi icin makineyi calistirmaya devam ediyordu.butun kufurler filme alinmisti.elimizde 120 metrelik bobinler vardi.ilk bobin bitmek uzereydi .yerimden firladim:
"bir dakika musade ederseniz bobini degistirecegiz " dedim yine kizdi;
"goruyorsunuz ya ,bunlar film cekemezler,dogru durust filmleri bile yok" dedi.
ben kendisine ,bobinlerin hep bu boy oldugunu,baska turlu film cekmeye imkan olmadigini anlatmaya calistim.bunun uzzerine razi oldu ve nutku sonuna kadar okudu.
bobinleri istanbulda studyoya gonderdik .banyo yapildi.ilk denemeyi studyoda ertugrul muhsin, nazim hikmet ( ara edit :nazim hikmet 1933 de ipek filmde ses yonetmeni ve senarist olarak calisir) veosman ipekci yapiyormus.bir yandan sandwic yiyerek diger yandan sesi dinliyorlarmis. ataturk tam bu esnada " essoglu essekler" diye bagirinca ekmekler bogazlarinda oylece irkilip kalmislar.
ertesi gun film ankara'ya geldi.ataturk'e filmin hazir oldugunu bildirdik.o gece cankayada 50-60 kisilik bir davet varmis.ataturk benim filmi oynatmami istemis.cankaya ya giderek filmi gosterdim.
ataturk filmi cok begendi ,bir daha gostermemi istedi.filmi bir daha oynattim.biraz sonra " su filmi bir daha gorelim" dedi.
boylece filmi o gece uc kere gostermis oldum.
filmin kufurlu bolumlerini arkadaslar baska bir bobine sararak bana gondermislerdi.ataturk'un genel sekreteri resuhi beye yanasarak,bu bobini negatifi ile birlikte kendisine vermek istedigimi soyledim.ataturk duydu;" nedir, ne oluyor?"diye sordu.maksadimi anlattim.
' onlari da gorelim oyleyse"dedi.
bunun uzerine o bobinide gosterdim .ataturk cok guldu,eglendi.bir daha gormek istedi.yine gosterdim ve sonra bobini negatifi ile birlikte resuhi beye teslim ettim.o filme ne oldu bilmem..
[kaynak;hifzi topuz -eski dostlar,remzi kitabevi,2000]
-------------------------------------------- ihsan ipekci filme ne oldugunu bilemeden ve filmi bir daha goremeden 1966 da aramizdan ayrilir. sozluk okuyucularini merakta birakmadan ve kufurlu bobini sakli tutarak verelim linkimizi.. sayin ihsan ipekcinin 1933 de yukarda anlattigim bicimde cankayada koskte kara tahta onunde cektigi ataturk nutkunun filmi:
her 10 kasim ve diger onemli gunlerde mutlaka tv de gosterilen bu cekimin hazin bir oykusu daha vardir.
buyuk ihtimalle ihmalkarlik ya da baska nedenlerle resuhi beye teslim edilen bu bobinlerin sarili oldugu kutular ,
1970 yilinda topkapi da bir manavda tesadufen bulunur.
sinema tv enstutusu baskani sami sekeroglu manavda video kutulari gorur ve merak edip icini acar ,ataturk resimleri ile sesli cekim isaretlerini gorunce butun kutulari satin alir.manavin derdi ise bobinlerdeki gumus nitrattir..hayat ne garip...
edit: ikinci videodaki alkislarin efekt oldugunu soylememe gerek yok sanirim . istanbul ipek studyolari ve nazim hikmet sagolsun..
