sinematografi bakımından güzel ama içeriği pek doyurucu olmayan bir belgesel. atatürk'ün hayatının lisede okuduğumuz versiyonuna özel hayatından birkaç ayrıntı serpiştirilmiş, siyasi hayatına dair genel olarak pek bilinmeyen bir yön olarak da "kürtlere özerklik vaadi" araya birkaç cümleyle de olsa araya sıkıştırılmış. atatürk'ün kürtlere özerklik vaat etmesi konusu, onun hayatını az da olsa araştırmış herkesin bilebileceği bir şeydir, ki uğur mumcu bile bunu yazmıştır. atatürk'ün hayatını çok kapsamlı olmasa bile bilenlerin karşılaşabileceği yeni bir şey yok belgeselde.
belgesele getirilen abuk subuk bir eleştiri de var: atatürk'ün hayatı her yönüyle alınmamışmış, sadece belli yönleri öne çıkarılmışmış, bunlar da karanlık korkusu, yalnız bir insan olmasıymış. atatürk'ü putlaştıranlara "yalnız olmanın ve karanlıktan korkmanın ne gibi bir kötü yönü var?" diye çığırmanın bir anlamı yok, zira anlamıyorlar. o yüzden bunu geçtim. asıl üzerinde durmak istediğim şu: bir tarihi şahıs hakkında yapılan belgeselde ele alınan kişinin tek bir yönü üzerinde durulmaması, bütün yönleriyle ele alınması gerektiği bir kuralı nereden uydurdunuz? böyle bir kural yok. hatta 90 dakikadan oluşan, sinema için yapılmış bir belgeselde tam tersine ele alınan kişinin tek bir yönünün öne çıkarılması gerekir ki, izleyici tek yönde de olsa daha ayrıntılı, daha doyurucu bilgiler alınabilsin. can dündar'ın belgeselinin de atatürk'ün insani yönlerine odaklanma gibi bir hedefi olduğu görülüyor ama bu hedef belgeselin tamamına hakim değil. sadece belgesele dekor olan bir duygu bu...
belgesele verilen aşırı ulusalcı tepkilere bakılınnca 90 dakika boyunca atatürk'e küfredildiği sanılıyor. öyle olmadığı aşikar... mustafa, animasyonlarıyla, kurgusuyla kesinlikle sıkmayan, bir film gibi izlenebilen, atatürk'ü putlaştırma havasından uzakta ama tek parti dönemine pek de dokunmayan bir belgesel. izleyenlere en çok dehşet verecek konu sadece "kürtlere özerlik" konusu. fakat bu bile "dönemin şartları" gerekçesiyle izleyicinin kendi mantığıyla tevil edebileceği, hazmedebileceği bir konu.
ha bir de, "atatürk'ün bütün yönleriyle ele alınmaması" eleştirisine katılsaydım, dönemin asıl hazmedilemeyecek olaylarının neden ele alınmadığını ben de sorardım. "dersim katliamı neden yok bu belgeselde, bu katliam geçen sene mi oldu?" diye sorardım mesela... ama o zaman da mevzubahis eleştiriyi yapanlar, eleştirilerini geri çekeceklerdi muhtemelen...
