farkına varılması zor bir gizem söz konusu ki üreticilerin kendi toplam emek ürünleriyle ilişkileri, onlarla kendi aralarında bir ilişki olarak değil de emek ürünleri arasında kurulan toplumsal bir ilişkiymiş gibi olarak görünmekte yani insanlar arasındaki toplumsal ilişki, metaların ilişkisiymiş gibi bir yanılsamaya düşülmekte. işte bu yanılsamanın kaynağı meta fetişizmidir, nasıl bir putperestin ağaçtan yaptığı bir put artık ağaç parçası olmaktan çıkıp -insandan bağımsız kendi özgül bir iradesi varmış gibi- o an ona giydirilen bir ruh varmış haline geliyorsa işte emek ürünlerine de meta olarak üretildiğinde böyle bir gizemli şey yapışıverir marx da bu yapışan şeye fetişizm der.
