"Eski Katolikler" adıyla bilinen grup, çoğunlukla Almanca konuşan (Alman, Avusturyalı, Hollandalı) bazı Roma Katolik cemaatlerinin 1870lerde Vatikan I. Konsülü'nün aldığı "Papa'nın yanılmazlığı" (Papal Infallibility) doktrinine tepki olarak Vatikan'la resmi bağlarını atması sonucu ortaya çıkmıştır.
Kilise resmen Vatikan'ın hükmü altında değildir ama Utrecht Eski Katolik Kiliseleri Birliği, Anglikan kiliseler ile altar birliğinde bulunmaktadır. (Birbirlerinin kiliselerinde rahip değişimi ve Rabbin Sofrası'nın alınabilmesi gibi farklı kiliseler arasındaki ileri derecede ekümenik ilişkilere altar birliği denmektedir.)
"Eski Katolik" terimi ilk defa 1853 yılında, Utrecht (Hollanda) başpiskoposluğu'na bağlı ama papanın hükmü altında olmayan Katolikleri tanımlamak amacıyla kullanılmıştır.
1870'lerde Yanılmazlık ilkesine duydukları tepki yüzünden Vatikanla yollarını ayıran Katolikler, başlarında çobanlık edecek bir piskoposları kalmayınca, Utrecht başpiskoposluğuna katılarak, Utrecht Eski Katolik Kiliseler birliğini oluşturdular.
Eski Katolikleri, Roma kilisesinden ayrılmaya iten başlıca neden, Papa'nın yanılmazlığı, hatasızlığı doktrinidir.
Bir diğer ilginç husus ise;
Eski Katolikler,Vatikan'la ilişkilerini atmalarına rağmen, Roma Katolik kilisesi ve diğer Hristiyan kiliseler tarafından "Protestan" kategorisine dahil edilmezler, çünkü Eski Katolik kilisenin piskoposlarının atanması elçisel kilise (apostolic succession) kökenine dayanmaktadır ve direkt havari Petrus'a uzanmaktadır. bu nedenden ötürü Eski Katolik kilisenin sakramentleri ve ayinleri Roma Katolik Kilisesi (Vatikan) tarafından "geçerli" (valid) kabul edilir..
Eski Katolikler kendilerini tümüyle Katolik olarak görürler ve Roma'ya bağlı, Vatikan'ın direkt hükmü altındaki Katoliklerden ne daha az, ne de daha fazla "Katolik" olduklarını belirtirler.
Roma Katolik Kilisesine göre (Vatikan), Eski Katolik kiliseler, schismatik fakat heretiklik içinde değildirler ve sakramentleri geçerlidir.
(Oysa Protestan kiliseleri kökenlerini Petrus'un başı olduğu elçisel kiliseye dayandırmadıkları ve pastörleri bu atanma yolu ile gelmedikleri için,Katolik kilisesi tarafından vaftiz haricinde bu kiliselerde icra edilen diğer sakramentler geçersiz sayılır)
