Bana kalırsa, hiç bir tartışmaya mahal vermeyecek biçimde, osmanlı’nın en zeki padişahlarından biridir.
Şehzadeliğinde Yeniçeriler kendisini öldürmeye kalkmıştır. Bu nedenle, yeniçerileri ortadan kaldırmayı daha ilk günden kafaya koymuştur ama ordusu yoktur. Önce, tahta geçmesine yardım eden rusçuk ayanı alemdar mustafa paşa’yı sadrazam yapmıştır. Sonra Orduyu ayanlardan toplamak için onlara tavizler vermiştir ve sened i ittifak’ı imzalamıştır.
Bu ordu ile, 3. Selim’in nizam ı cedit ordusunu geliştirmiştir. Yerini sağlamlaştırdığını düşündüğü anda, önce ayanlardan, sonra sened i ittifak’tan kurtulmuştur. Yeniçerilerin çıkardığı bir isyanda, bana kalırsa 2. Mahmut’un bir müdahalesi olabilir, alemdar mustafa paşa da sahneden çekilmiştir. Yani ne hikmetse kendisine selam veren kırk gün yaşamamaktadır. En sonunda yeniçerilere topacı basar ki, bence iktisadi sonuçları çok ağır olmuştur.
Mesela yenileşme hareketleri ve inkılaplarımızın temeli bu adamdır. Pantolonu ülkeye ilk kez ikinci mahmut getirmiştir. iki kişiye pantolon giydirtip, kapalıçarşı’da dolaştırarak halkın tepkisini ölçmüş, iki adam esnaftan kafir oldukları gerekçesiyle bir kamyon dayak yiyince, işi sahiplenmemek için adamları bir kere de kendisi dövdürmüştür. Efsanevi bir politik hamle..
Kendisinin çizgisi, son altı padişah dönemi modernleşme hareketleri bir yana, cumhuriyet devrimlerinin de öncüsüdür.
