ilk islam devletlerinde ümmetçilik düşüncesi hiçbir zaman var olmadı, bunun baş aktörü de ebu süfyan, o ne kadınlarla erkeklerin, ne de araplarla arap olmayanların eşit olduğuna inanıyordu.
emevi devletinin yüz binlerce müslim, mühtedi kölesi vardı, ve birçoğu da azat edilmedi, hatta hürriyet talep edenler cebrle tehdit ediliyordu, fetvalar, fıkh ulemalarının açıklamaları sabit!
gayri arap unsurları emevi döneminde, mevali olarak adlandırılıyordu, ve yahudilerdeki goyimler gibi kısıtlı haklara sahiptiler.
herhangi bir hür arapla, mevali asla aynı ekonomik, sosyal, kültürel haklardan istifade edememiştir.
