materyalizim hegel'de gaye ve temel idrâk olarak teessüs ediyor, faide mevzuu olarak değil.
onca fikirde üç hareket vardır: tez, antitez, sentez. (hüküm, ters hüküm ve terkip) eserden müessire yol arayan bir prensipte, maddede kalarak ruhu tasdik ve mutlak müessiri (Allah)ı kabul felsefesi...
bu yine bir nev'î panteizm... ama bu arada cihan çapında bir silâh olarak "diyalektik"i kuruyor.
hegel diyalektiğini aynen aparan komünistler, onun maddeden ruha geçiş yolunu tıkayarak ve böylece fikir namusuna kıyanlardır...
