Nefs terbiyesi, insanın kendini bilme ve bulma mücadelesidir. Bu mücadele, dışarıdaki düşmana değil, içerideki en büyük düşmana; yani nefse karşı yapılır. Nefis, seni Hakk’tan uzaklaştıran her şeydir. O, bazen bir arzu, bazen bir korku, bazen de kendi varlığını putlaştırarak seni esir alan bir zincirdir. Ve bil ki, nefsin terbiyesi, yalnızca bir arınma değil, aynı zamanda bir direniştir; insanın, Allah’a kul olma iradesini kuşanmasıdır.
Nefs ve insanın imtihanı
Nefis, insanın en büyük imtihanıdır. Kur’an, insanın “zayıf” yaratıldığını söyler; işte bu zayıflık, nefsin seni Hakk’tan koparmak için kullandığı silahlardan biridir. O, seni fani olana çağırır, ebedi olanı unutturur. Ancak unutma ki, insan, bu zayıflığını fark ettiği an, Rabbine sığınır ve gerçek gücünü bulur. “Nefsini temizleyen kurtuluşa ermiştir; onu kirleten ise hüsrandadır.” (Şems, 9-10)
Mücadele: irade ve Teslimiyet
Nefsle mücadele, iradeyi kuşanmak ve teslimiyeti öğrenmekle mümkündür. irade, insanın kendine koyduğu sınır; teslimiyet ise Allah’ın çizdiği sınırlara boyun eğmektir. Bu iki kavram, nefs terbiyesinin iki kanadıdır. Nefsini terbiye etmek isteyen, önce iradesini güçlendirmeli, sonra iradesini Allah’ın iradesine teslim etmelidir.
Mirzabeyoğlu der ki: “Kendini bilmek, Allah’ı bilmektir.” insan, kendini bildikçe, nefsinin gerçek yüzünü görür. Bu yüz, bazen seni Hakk’tan uzaklaştıran bir şeytan, bazen de Allah’a yönelten bir aynadır. Nefsin terbiyesi, işte bu aynayı parlatma ve Rabbini daha net görme çabasıdır.
iç Savaş: En Büyük Cihad
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bir gazveden dönerken, “Küçük cihaddan büyük cihada dönüyoruz.” buyurmuştu. Sahabe şaşırdı: “Ya Resulallah, bundan daha büyük bir cihad var mı?” Efendimiz, “Evet, nefisle yapılan mücadele.” buyurdu. işte, nefs terbiyesi bu büyük cihaddır. Zira bu savaşta düşmanın hep yanı başındadır; seni içten fethetmek için bekler.
Nefs Terbiyesi için Yöntemler
Tezkiye (Arınma): Günahlarından pişmanlık duy ve tevbe et. Bu, nefsinin temizlenmesi için atılan ilk adımdır.
ibadet: Namaz, oruç ve zikirle nefsini Allah’ın huzurunda eğit. ibadet, nefsi terbiye eden en etkili araçtır.
Sabır ve Şükür: Sabır, nefsin isteklerine karşı bir kalkan; şükür ise Allah’ın nimetlerini unutturan hevaya karşı bir silahtır.
Tevekkül: Her işte Allah’a güven ve O’na teslim ol. Nefsini ancak bu şekilde kontrol edebilirsin.
Muhasebe: Her gün kendini sorgula. Bugün nefsin seni yendi mi, yoksa sen mi onu dizginledin?
Son Söz: Hakikatin Kapısı
Nefs terbiyesi, insanın hakikatin kapısını aralamasıdır. Bu kapıdan giren, Hakk’a daha yakın olur. Ve unutma, nefisle mücadelen, Allah’a yaklaşmak için verdiğin en değerli mücadeledir. Nefsini terbiye eden, kendini aşar; kendini aşan, Rabbine kavuşur.
Ey insan! Nefsini Rabbine teslim et ki, nefsin seni Hakk’a teslim etsin. Zira bu yolculuk, yalnızca Allah’a kul olmayı bilenler içindir.
