osmanlı da büyük bir imparatorluktu fakat en fazla çarlık kadar büyük ve kalıcı olabildi!
doğu roma kadar büyüktüler!
fakat fransız ve alman kolonyalizminin,
kültürel amerikan yayılmacılığının,
arap emperyalizminin yanına bile yaklaşamayacak kadar vasattılar.
imkanı olsaydı onlar da bu yola başvururdu fakat her türlü teknik bilgiden yoksun danışmanlar ve saray entrikalarıyla ta ilk günden çürümeye başlamıştı siyasi erk.