1856 yılında tahta çıkan, 1881 yılında bombalı bir suikast neticesinde öldürülünceye kadar rusya'yı yönetmiş olan imparator.
aleksandr, rusya'nın sırtındaki en büyük kambur olan serflik sistemini ilga etti. basın üzerindeki baskıyı hafifletti. çarlık rusya'nın hukuk sistemine son biçimini verdi. yerel idareleri kuvvetlendirerek rusya'nın hem ekonomik hem de kültürel açıdan kalkınmasının önünü açtı. bilhassa serfliğin ilgası ile birlikte bu faaliyetleri ona "освободитель" (Kurtarıcı) lakabını dahi kazandırsa da, gerçekleştirdiği reformlar rusya için farklı kronik problemlerin doğmasına sebep oldu. bunlardan en önemlisi, serfliğin ilgasının rus köylüsünün hayatında belirgin bir iyileşmeye sebep olmaması, "köleliğin" biçim değiştirerek devam etmeseydi. bu vaziyet içerisinde ülkede yeni yeni güç kazanan aşırı sol örgütlerden "Наро́дная во́ля" (Halk iradesi), 1881 yılında imparatorun vagonuna bombalı bir saldırıda bulunarak aleksandr'ın hayatına son verdi. aleksandr, saray dışından bir müdahaleyle hayatını kaybeden ilk rus çarı olmuştu.
