her sözcüğün, kalıbın, sesin, hatta yerine göre harfin çok sayıda çağrışımı vardır. zihnimizdeki filtre sistemi o an üzerinde durulan konuyla ilişkisiz çağrışımları uygun oranda bastırabildiği ölçüde arınmış bir fikre sahip olur ve böylece anlaşılır iletişim sürdürülür. şizofrenide söz konusu filtre bozulduğundan ilgisiz çağrışımlar araya karışır ve düşüncenin/konuşmanın netliği/anlaşılırlığı bozulur.
şizofreni tanısı almış bir hastanın ses kaydından bölümü yazıyorum buraya, sanırım konferanslara tema olacak netlikte ifadeler;
"... bazen unutabiliyoruz. unutmanın nedeni de unutmamak yani. o kadar çok şey aklımıza geliyor ki unutmak ortadan kalkıyor. bu sefer yani unutmamak ortaya çıkıyor. ama unutmak oluyor. yani o yani bu sefer başka şeyi unutmayayım diyorsun. öyle bir şey oluyor. mesela a'dan z'ye kadar. bu sefer b çıkıyor artı, c çıkıyor. onu tanımlayayım derken a'yı unutuyorsun. yani en iyisini yapayım derken iyiyi de kaçırıyoruz düzenden, yani düşünce yapımızdan. tabi buna göre değişiyor olay...".
