ibn-i haldun toplumları bir organizmaya benzetir.
doğarlar, büyürler, altın çağlarını yaşarlar ve en nihayetinde ölürler.
gavurlar sokağa sıçardı evet. ancak bu büyük roma medeniyetinden arta kalan artık toplumlardır.
zira bir dönem üstte yazarın da dediği gibi hanlar hamamlar zengin bir gastronomiye sahiptiler
aynı durum hindistan için de geçerli
şu an sokakları bok kokan o sefil hindistan, osmanlı altın çağını yaşarken bile birçok toplumun çok ama çok ötesindeydiler. ne zaman ki ingiliz sömürgesine girdiler sefaletleri başladı. yani altın çağlarından sonraçöktüler.
aynı şey osmanlı için de geçerli
osmanlı yıkılınca aynı şekilde ardında artık bir toplum bıraktı. şimdi sokağa sıçmasalarda herkes herkesin ağzına sıçıyor ya da sıçacak yer arıyor.
tarih tekerrürden ibarettir. bir gün büyük avrupa birliği ve amerika çöküşünü yaşayacak elbet. ancak sırayı hangi doğu toplumu alacak şimdilik kestirmek çok zor.