xexo kırdoların sahiplendiği fakat kürt olmayan topluluktur. sümerlerin kürt olması zırvalığına benzer bu da.
Gutiler, ilkçağda Mezopotamya’da yaşamış dağ halkı. Ağırlıklı olarak Zagros Dağlarının orta kesimindeki Hemedan dolaylarında yaşayan Gutiler MÖ 3. ve 2. binyıllarda, önemli bir siyasal güç durumundaydılar. MÖ 2230 dolayında Güney Mezopotamya’daki Babil’e doğru ilerlediler. Naram-Sin’in ya da oğlu Şarkaii şarri’nin hükümdarlığı sırasında Akad imparatorluğu’nu yıktılar; genel olarak kabul edildiği üzere, bölgenin büyük bölümünü denetim altına aldılar. Yaklaşık bir yüzyıl hüküm süren Gutilerin bu dönem boyunca Babil’e tümüyle egemen olamadığı ve Ba-bil’in çeşitli bölgelerinde bazı bağımsız hükümdarların ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Guti egemenliğiyle ilgili pek az bilgi vardır; bu dönemin genel bir siyasal kargaşa ve kültürel durgunluk dönemi olduğu söylenebilir. Kral Tirigan’ın MÖ 2130 dolaylarında Uruklu Utu-hegal’e yenilmesiyle Guti hanedanı da sona erdi. Gutiler, Zagros Dağlarındaki yurtlarından, daha sonraki hanedan ve krallıkları tehdit etmeyi sürdürmekle birlikte Mezopotamya’nın güneyini bir daha denetim altına alamadılar.
