(Bir kişide yazmamış) Evliya Çelebi'nin "Seyehatnamesi"n de "tek hanlı, tek hamamlı, -gülistan- gavlağan ormanı içinde" bir belde olarak geçen, -bölgedeki diğer yerleşim alanlarına nazaran- daha eski ilçemizdir. Tek han'ı olmasına nazire "Han-tek" olan ismi -alakasız Bir nitelendirme ile- "hendek ismine" Dönüşmüştür? Keremali dağlarına doğru, Adapazarı ve Akyazı'dan 250-300 metre rakımı daha yüksek bir yerdir. Hendek(AHZÂB-hizipler, kabileler) harbine nazire, bizim "AHZÂB Hattı" nitelendirmemizin "mihenk" noktasıdır.
-gülistan ormanlıktan arda kalan- "meşhur" gavlağanlı yaya yolu. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2314754/+
