osmanlı devleti'nebatı anlamında bir şekil vermek ve özellikle fransız ihtilali ile ortaya çıkan insan hakları ilkelerini, osmanlı ülkelerinde yaşayan halka da tanıtmak ve uygulamak için 3 kasım 1839'da gülhane parkı'nda okunan bildiri. diğer adı gülhane hattı hümayunu.
