Mithat Paşa, anayasal monarşinin (meşrutiyet) getirilmesi ümidiyle, II. Abdülhamit’in tahta çıkmasında büyük bir rol oynadı. Fakat bu geçici bir zaferdi; padişah anayasayı ilan ettikten kısa süre sonra yürürlükten kaldırıp Mithat Paşa’yı tekrar vilayetlere gönderdi, sonrasında tutuklatıp Taif’e sürgün etti ve hapisteyken öldürttü. Mithat Paşa’nın hikâyesi –ve Tanzimat ümitleri– böylece sona erecekti.
Mithat Paşa’nın öldürülmesiyle Ortadoğu tarihinin seyri tamamen değişti. Abdülhamid, onun evrenselciliğinin yerine, Avrupa’daki Pancermenizm ve Panslavizm akımlarımdan ilhamla, Panislamizmi (Ümmetçilik) koydu.
