29 ağustos'u 30 ağustos'a bağlayan gece, mustafa kemal, fevzi ve ismet paşalar, afyon'daki karargahta bir değerlendirme yaptılar.
değerlendirme sonucunda, türk ordusunun nihayi zaferi elde etmesine hiçbir engel kalmadığı konusunda hemfikir oldular.
düşman bütün cephelerde çözülmüş, trikupis ve digenis'in kuvvetleri dumlupınar'ın doğusunda çembere alınmış, frangou kuvvetleri ile bağlantıları kesilmişti. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2253835/+
30 ağustos 1922 günü gece saat 01.00'de karargaha gelen raporda, arpagediği'nin ele geçirildiği, hücum taburu ve süvari bölüğünün büyükaslıhanlar-keçiler yoluna hakim tertibat aldığı bildirildi. böylece düşmanın uşak ile olan tüm bağlantısı kesilmiş oldu.
düşmanın sarılmaya elverişli durumda olduğunu farkeden mustafa kemal paşa, fevzi ve ismet paşa, çembere alınan düşmanın savaşmaya zorlanması ve sonra da teslim olmaya zorlanması yönünde karar aldılar.
artık işgalci yunan ordusunun vatanın harimi ismetinde boğulmasına sadece saatler vardı.
muharebe 4. türk kolordusunun şiddetli top atışları ile başlamıştı.
top atışlarının ardından kuzeyden yaklaşan 16. ve 61. tümenler trikupis'in ordusunu içine aldıkları çemberi daraltmaya başladılar.
çember daraldıkça trikupis'in kuvvetleri eriyordu, yunan ordusu, çemberi yarmak için karşı taarruzlar yapmaya başladı. lakin yunan ordusunun bu karşı taarruzları başarısızlıkla sonuçlanırken, trikupis kuvvetlerini içine alan çember daha da daralmaya devam etti.
ismet paşa 1. ve 2. ordulara dumlupınar'ın hızla alınmasını ve düşmanın tamamen teslim olmaya mecbur edilmesi emrini verdi.
bu esnada mustafa kemal paşa harekatın en can alıcı noktası olan çalköy (zafertepeçalköy)'de derviş bey'in karargahında harekatı yakinen izlemekte ve harekatı bizzat yönetmekteydi. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2253837/+
yunan ordusu çemberin daralmasına rağmen direniyor, taarruzlarını sürdürüyordu, bu arada 1. ve 2. kolordular, trikupis grubunun tek umudu olan frangou grubunu dumlupınar'ın batısında kaplangı dağı'nda yakalayarak savaş dışı bıraktı, frangou grubu dumupınar'ın doğusuna geçip trikupis'e yardım etmek şöyle dursun, her şeyini geride bırakarak önce uşak'a çekildi, ardından izmir'e kaçmaya başladı.
öğleden sonra şiddetlenen muharebeler akşama kadar devam etti.
akşama doğru 4. kolordu güneyden süngü hücumuna kalkarak adatepeler kısmını ele geçirdi.
kahraman mehmetçiğin süngü hücumunu zafertepe'den izleyen başkomutan mustafa kemal paşa artık zaferin kazanıldığından emin bir şekilde kafasını dürbünden kaldırarak şunları haykırdı;
trikupis ve digenis için artık tüm ümitler tükenmişti.
ve nihayet akşam saatlerinde muharebe, türk ordusunun yunan ordusunu daha da küçültmesi ve imha edip teslim olmaya zorlamasıyla büyük bir zaferle neticelendi.
trikupis, muharebeyi kaybettiğinin farkındadır, son bir umut olarak 5. tümeninden geriye kalanlarla gecenin karanlığından da faydalanıp kızıltaş vadisine kaçar, lakin 5. türk ordusunun süvarileri trikupis'in peşinden kızıltaş vadisine girer ve trikupis'in elinde kalan son kuvvetleri de burada dağıtır. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2253833/+
trikupis yanında sadece birkaç subay ile gecenin karanlığında dağlara kaçarak canını sor kurtarmıştır...
bir sonraki gün 31 ağustos'ta türk ordusu dumlupınar'ı tamamen zaptetti.
mustafa kemal, fevzi ve ismet paşalar yaptıkları değerlendirme toplantısında yunan birliklerinin takibi amacıyla hiç beklemeden izmir'e yürünmesi kararını aldılar ve bir sonraki gün olan 1 eylül 1922'de başkomutan mustafa kemal paşa, dumlupınar'da; "ordular ilk hedefiniz akdenizdir ileri" talimatını verdi.
böylece türk'ün son cüret'i olan büyük taarruz'un son evresi, başkomutanlık meydan muharebesi zaferle sonuçlanmış oldu.
türk tarihinin bu en büyük zaferinin 100. yılı kutlu olsun.
