Eski tarihi kaynaklarda Tatar ismi, Moğol kavimlerinden bir kavme verilmiş olup, bu kavmin fertleri Cengiz Han ordusunun öncü kuvvetleri hükmünde olduğundan, Orta Çağda Moğol isminin eşanlamlısı olarak kullanılmıştır. Nitekim, Arap ve iran tarihi kaynaklarında bu mânâ ile geçmektedir. Daha sonra bütün Turan kavimlerine genelleme yapılarak “Tatarlar,” bunların bulundukları kuzey ülkelere de Tataristan denilmiştir.
Bugün Tatar ismi, soy gösteren, başka bir deyimle kavmî etnik bir tabir değildir; tarihî kimliği bildiren bir kelimedir. Tarihte Moğol idaresinde yaşamış kuzey Türklerine verilen isimdir. Tarih araştırmacıları, Tatarların tarihi seyir içinde Moğollorla birlikte aşırı kaynaşmaları uzun süre iç içe birlikte yaşamaları neticesinde genetik olarak Moğollara benzerlik gösterseler de, dil, ahlâk, örf ve âdetleri itibariyle Türklere daha yakın oldukları konusunda görüş birliği içindedirler. Vaktiyle Cengiz Han sülâlesinden Coci Han hanedanının hüküm sürdüğü topraklarda, yani Kıpçak devleti sınırları içinde yaşamışlardır.
14. yüzyılda Müslümanlığı kabul eden ve Sünnî olan Tatarlar Türkistan’ın islâmlaştırılmasında önemli rol oynadılar. Bu gün Rusya’da kendilerine “Tatar” denilen Rusya Müslümanları, Moğol değildir; ataları Moğol idaresinde yaşamış ve zamanla Moğollar arasında islâmı yaymış olan Türklerdir.
