fransız filozof voltaire… fransız devrimi ve aydınlanma hareketinin öncülerindendir.
günümüzde özellikle düşünce ve ifade özgürlüğünün temel taşı sayılan “efendi, fikirlerine katılmıyorum; ama fikirlerini özgürce dile getirmeni sonuna kadar savunacağım!” sözüyle tanınmaktadır.
ama bakın rus-osmanlı savaşı sürerken rus çariçesi ıı. katerina’ya yazdıklarına:
“yüce majesteleri, türkleri öldürerek bana yeniden hayat veriyorsunuz. siz avrupa’nın gücünü aldınız. türk dilini ve onu konuşanları avrupa’dan sürmek gerek… insanlığın iki büyük baş belası var: birincisi veba, ikincisi türkler…
(…) hümanizm ilkem olmasaydı, türklerin hepsinin kökünün kazınmasını görmek isterdim.
ben en azından birkaç türk’ün öldürülmesine katkıda bulunmak isterdim.
gerçi bu benim hoşgörü ilkeme uymuyor, ama insanlar çekilişlerle yoğrulmuştur…”
prusya kralı’na yazdığı mektupta ise “yunanistan’a zulmeden türklerden her zaman nefret edeceğim. ne barbar şeyler! onlara 60 yıldır cenevre saatleri satıyoruz, ancak hâlâ bunlarla ne yapacaklarını bilmiyorlar. saatleri nasıl kuracaklarını bile bilmiyorlar.”
