yüzde 150 enflasyonu yüzde 60 diye beyan eden yalancı kurum.
--spoiler--
--spoiler--
kıyma 140 lira diye üzülmeyin, tüik e göre 65 lira gidip oradan alın.
--spoiler--
neye dayanarak bu açıklamaların yapıldığı muamma. bilimsel veri hesaplama yöntemini klavye başında ya da kahvehane köşesinde yapmanın mantığı yok. gerçekten tarafsız gözle bir gün bakmayı denerseniz kamuoyunda yapılan eleştirilerin siyasiler ve normal halk dışında bir tane akademisyen (istatistikçi, ekonomeri, ekonomist.) tarafından yapılmaması dikkatinizi çekecektir.
iTO bile aylık rakamları açıklarken TÜiK verilerine yakın açıklıyor. bu ay piyasanın enflasyon beklentisi %5,34 iken açıklanan rakam %5.46 herhangi bir bilimsel dayanağı olmayan bu gibi enflasyon %150 yok 200 gibi açıklamanın temeli nedir?
ben söyleyeyim: her market ziyaretinde bazı ürünlerde artış görülüyor. sonraki ziyarette diğer ürünlerde görülüyor. sonraki ay bir başkasında derken algı her ay her ürüne zam geliyor ve bazı ürünlerde yıl içerisinde %200 lük artış olunca enflasyon %200 diye yorumluyor. ama unutmayalım ki bu bir sepet ve yüzlerce ürün var. 3 ürünlük bir sepette;
1. ürün o ay %30 artınca
2. ürün %15 artınca
3. üründe hiç artış olmayınca
nasıl hesaplanacak? vatandaş %30 artış olan ürüne göre hemen enflasyon %30 diyor. normal aritmetik ortalamaya göre bile enflasyon %15 yapıyor. kaldı ki bu hesaplamalarda tüm dünyada kullanılan standart sistem kullanılıyor. ve ağırlık katsayıları var.
çok basit bir örnek vereyim: 2022 mart ayı yıllık enflasyon %61.
sepette ağırlığı en fazla olan ürünlerden biri olan ekmek
mart 2021 fiyatı 1,75tl
mart 2022 fiyatı 3,00tl
yani %71 lik artış var. ee bunun yanında %100ün üzerinde artış olan ürün olduğu gibi daha düşük seviyede de artış olan ürünler oluyor. ağırlıklı ortalamaya göre de rakam oluşuyor.
bu yazdıklarımı siyasi olarak kesinlikle yorumlamayın. işin mutfağından biri olarak yazıyorum. tekrar ediyorum. AB tarafından denetlenen bir kurumdan bahsediyoruz. daha önce yanlış veri açıklayan Yunanistan a soruşturma açıldı. yakın zamanda mahkeme Arjantin devletini gayri safi yurt içi hasıla (GSYiH) verilerini nasıl hesapladığını açıklamasına hükmetti.
