ilk öğrenildiğinde kemalistleri şok edecek gerçektir. atatürk, bir yönetici olarak o dönem ne yapması gerektiğine inanıyorsa onu yapmıştır. yapılanları onaylamak ya da onaylamamak noktasında özgürsünüz, fakat her birinin dönemin şartları içinde gerçekleştirildiğini gözden kaçırmamalısınız. atatürk bir ideoloji geliştirme çabasında olmamıştır. uyguladığı politikaları bir dogma ya da miras olarak geleceğe bırakmamıştır. bilim neyi gerektiriyorsa onun yapılmasını önermiştir. atatürk dönemi politikaları, kadrocular tarafından kemalizm adıyla ideolojileştirilmeye çalışılsa da tarih kadrocuları haksız çıkarmıştır. üstelik, kemalizm ideolojisi bir takım elitler tarafından şekillendirildiği için bugün kemalistler atatürk'ün özgürlükçü felsefesinden fersah fersah uzak noktadadırlar.
