tipki icine tas atilan bir golde hareket eden dalgalar gibidir ama goldeki dalgalar gibi elle tutulur degildir. gerci bazi farkli teorilerde fiziksel bir dalgaya donusuyor ama buraya simdilik girmeyelim.
bu dalgayi en iyi sekilde cift yarik deneyinde gozlemleriz. buna gore bir parcacik %21 orada, %77 surada ve %2 burada olabilir. parcacigin durumuna ait olasilik dalgasi o parcacikla etkilesime girildigi an coker. parcacigi gozlemlemek nihayetinde onunla etkilesime girmek demektir. gozlem ise ilk etapta uzayla etkilesmektir. parcacigi cevreleyen uzaya yapilan bu etki parcacigi da etkiler ve onun o andaki durumunu bozar. ayrica gozlem konum ve momentum bilgisine ayni anda tam dogrulukla erismemizi de engeller. yani elimize gecen sonuc dalgalanan ortalama bir degerdir. gozlemlenen parcaciga dair cevabini merak ettigimiz soru konumla ilgili ise parcacik birden fazla ihtimal arasindan tek bir ihtimale indirgenerek bir noktada madde halinde belirir ama o andaki hiz bilgisi dalgali bir deger gosterir. ayni sekilde hiz bilgisini elde etmek istedigimizde o anda parcacigin konumuna dair olan deger dalgali bir hal alir.
