nirvana bireysel olanın evrende yok edilmesi şeklinde Hint mistizmin esasıdır. islam tasavuffunda ise fena varılacak nokta değil, araçtır. Sufi fenafillah olmakla (yani bir şekilde Nirvana'ya erişmekle) işi bitirmiş değil, başlangıç noktasına varmış olur. Fenafillah ile saflaşan benlik, tekrar hayatın, gündelik yaşamın içine girmek zorundadır. Sufizme göre Nirvana'ya ulaşmak (fenafillah olmak), şerde pasivite sağlamak bakımından bir aşamadır, ancak islam tasavvufu hayırda aktivite ile bir adım daha atılmasını gerekli kılar.
