insan, bağımlı bir varlık. insanın tam ve nihai özgürlüğünden söz eden dinler, inançlar ve düşünce sistemleri, sonuçta, çoklukla farkında olmayarak, insanın insanlığını yitirmesine yol açmaktan kendilerini kurtaramazlar. o yüzden, insanın bu ontolojik özelliğini göz ardı ederek tam bağımsızlığından söz etmek, önce onun körleşmesine, sonra da körleşen ve köleleşen insanın başka insanları ve başka varlıkları “körleştirmesine” ve “köleleştirmesine yol açar, kaçınılmaz olarak.
insanın bağımlılığı, her şeyden önce, ontolojik bir hakikat. yaratılışı itibariyle de insan bağımlı bir varlık. bizatihi bu cümlede de gözleneceği gibi, insan yaratılmış, yaratan değil, yaratılan bir varlık.
var olması, bizatihi kendi iradesi ve eylemi olmayan bir varlığın, tam olarak bağımsızlığından söz etmek, insanı tanımamak ve dolayısıyla yanlış tanımlamak demek.
öte yandan, insan, yaratılmışların tek bağımsızı. insana bahşedilen aklı, iradesi ve ihtiyarı, insanın diğer varlıklara kıyasla, en fazla bağımsız varlık olma özelliğine sahip olmasını mümkün kılıyor.
ancak insanın bağımsızlığını, mutlak anlamda bağımsızlık olarak algılamak ve zannetmek, insanı, tahmin ve tahayyül bile edemeyeceği büyük felaketlerin eşiğine sürüklemekle sonuçlanıyor. bireyin kendisini her şey katına yükseltmesi, kaçınılmaz olarak insanın “hiçbir şey” leşmesi sonucunu doğuruyor. insanın, mutlak bağımsızlığını ilan etmesi, ona verilen bütün aklî, iradî ve ihtiyarî özelliklerini zorunlu olarak yitirmesine yol açıyor. bu durum, insanın, başka varlıklar üzerinde hükümranlık kurma arzularını ve hırslarını kışkırtıyor. sonuçta, insan sadece kendi varlığını değil, bütün varlıkların varlığını da tehlikeye sokacak yok oluş felâketinin kapılarını sonuna kadar açıyor.
