insan kavram olarak üzerine düşünüldüğünde Her zaman yeni nitelikler kazanan varlıktır. Ahlak, etik, özgürLük, değişim, gelişim, iyi-kötü olma… tek tekler üzerine yapılan düşünceler her şeyin tanımını fazlaca değiştiriyor. Mesela doğru insan tanımı nasıl yapılabilir? insan ahlak sahibi midir, özgür müdür, değişen ve gelişen midir, değişen ve gelişen ise değişim ve gelişim nedir? Değişip gelişmeyenler insan olanlar mıdır? Kendi ahlak kurallarını oluşturamayanlar gelişmiş insan sayılırlar Mi? Düşünenler ve düşünmeyenler insan olanlar mıdır? insan bir hayvan mıdır? insanı evrimsel psikoloji veya teori ile açıklamak onun hayvani yönde değerlendirilmesi ise insanı hayvandan ayıran Nedir? Mesela kötü insan diyoruz ama kötü hayvan demiyoruz. O halde kötü olmak sadece insan olmaya ait bir kavram mıdır? Vahşi hayvan-kötü insan. Bir hayvan diğerini öldürdüğünde ona Vahşi diyoruz ama bir insan diğerini öldürdüğünde kötü, katil diyoruz. O halde kötü olmak nedir?kötü olmak insana ait midir? Öldürmek kötü müdür? Hayvanları öldürüyoruz biz kötü müyüz yoksa vahşi mi?Bir varlığı sonlandırmak hayatta kalmanın gereğidir diyoruz doğanın dengesinin bu olduğunu iddia ediyoruz. Yemek zevktir. Zevk için öldürünce kötü olmuyoruz ama kürk için öldürünce kötü olarak nitelendiriyoruz. öldürme eylemine yapılan atıflar çok ilginç. Bir köpeği öldürsen ve yesen gündem olursun ama bir ineği öldürünce bayram ediyorsun. Böyle düşününce neyin kötü, neyin gerekli ve neyin vahşi olduğunu ayırt edemiyor insan. Hayvan severlere bakın çocuğunluğu o benim çocuğum gib sesimleri kedi ve köpekleri kısırlaştırıyorlar ve ait olmadıkları dört duvarlara haps ediyorlar. insan çocuğunu kısırlaştırır ve haps eder mi? hayvanların yeri doğadır. Hayvan doğaya ait bir canlıdır. Kurban kesen ve et yiyenler hayvansever midir? işte insan olmak böyle saçma ve karmaşık bir içerme.
insan olmanın niteliklerinden biri değişen ve gelişen varlık olması dedik. Değişim nedir? Bir halden veya durumdan bir başka hal veya duruma geçme olayı diyebiliriz. Zigotun embriyoya, embriyonun fetüse, fetüsün bebeğe, bebeğin çocuğa, çocuğun ergene, ergenin yetişkine, yetişkinin yaşlı olma haline geçmesi bir değişim içerir. değişim bir bağlamda büyümek de eşdeğer sayılır.. Peki gelişim nedir? Gelişim bir üst olma halidir. içinde bulunduğumuz kendinden olan gelişme durumunu iyileştirmek ve en yüksek olana taşıma durumudur. Gelişim ve değişim hem bir hem de ayrı olandır. Ama değişim doğal, gelişim çabasal bir ilişkisellik içerir. Bu yüzden kişisel değişim yoktur kişisel gelişim vardır. çünkü gelişim bireysel çabaya bağlı gerçekleşen bir üründür. Hayvanlar, bitkiler de değişir. O zaman insanı hayvandan ve bitkiden ayıran asıl şey değişim değil gelişimdir. Aslında ayıranlardan bir tanesi desek daha doğru olur. O halde gelişim aynı zamanda insanı insandan da ayıran bir niteliktir. Çünkü aslında herkes gelişir ama herkeste gelişme isteği ve çabası yoktur.Gelişmek için düşünmek gerekir. Gelişmek ve düşünmek. insan olmanın ana niteliklerinden biridir. Herkes bir şeyler düşünür ve bir şeylere kafa yorar fakat herkes nasıl düşüneceğini bilemez. Düşünme… Doğru düşünme nasıl mümkündür? Bu yazdıklarım doğru bir düşünme örgüsünü mi içerir? Bilmiyorum. Her şeyi kafamdan akıyor ve Gidiyor. Bence doğru düşünmek kavramların tek tek ayrıştırılmasıyla iyi bir anlamın ortaya çıkması ile mümkün olur. Örneğin bir elmanın ne olduğunu anlamak için sadece ona bakmak yetersiz kalır. Elmaya baktığınızda yuvarlak ve kırmızı olanı görürsünüz. Ama her yuvarlak ve kırmızı olan elma değildir. Elmayı tümüyle kavrayabilmek için dokunmanız, kabuğu olduğunu anlamak için soymanız, tatmanız ve çekirdeğini görmeniz için kesmeniz gerekir. Bunları yaptığınızda elma kırmızı, kabuğu olan, yuvarlak, çekirdekli ve sapı olan tatlı bir meyvedir diyebilirsiniz. Ama şekli bozuk, Çürük, ekşi, yeşil ve sarı olanlar elmalar da vardır. O halde elma sadece standart renk, şekil ve tadı olan bir meyve değildir. işte anlamak bu tipten bir kavrayış içerir. Kavramak görmeden ayrı olandır. Kavramak için gözlem, deneyim, anlama ve Geniş objektif düşünme gerekir. işte insanı insandan ayıran şey bu düşünme sürecidir. Her düşünen sadece değişmiş insandan da ayrı olan sayılmaz. Doğru düşünmeyi de öğrenmesi gerekir. Tüm bunların bağlamında insan olmak büyük karmaşık ve kavramlılık içerir
