Eski uygarlıklar tarafından büyük ve küçük birçok modeli kullanılmış olan Lir, çırpma telli bir Enstrümandır.
Enstrümanın tellerinin yapımında koyun bağırsağı veya kenevir, süslemesinde ise lapis adı Verilen değerli taşlar ile bakır, inci ve midye kabuğundan yararlanılmıştır.
Çeşitli müzelerde bulunan Sümer lirleri, 106, 116 ve 120 cm. olarak ölçülmüştür. En eski lir tasvirleri eski Sümer şehirlerinden Şuruppak kazılarında ele geçen mühür baskıları üzerinde görülmektedir.
Başlangıçta, 4 telli ve tam bir boğa vücudunu yansıtan ses kutulu lirlerin yerini, daha sonra stilize görünüşlü, tel sayısı 11’e kadar çıkan lirler almıştır. Sümer mitolojilerinden elde edilen bilgilere göre, lir müzik aleti genellikle kör lir icracıları tarafından çalınmaktaydı.
Hitit döneminde de lirin en çok kullanılan müzik aleti olduğu, yazılı belgelerden anlaşılmaktadır. Metinlerde adı:
Sümerce; GIS iNANNA “Tanrıça iştar’ın Tahtası” ve Hattice ZiNAR olarak geçmektedir.
Büyük lirlere (GIS NANNA GAL= Hattice Hunzinar) küçük ve orta boy lirlere GIS iNANNA. TUR= Hatticeippizinar) adı verilmekteymiş.
