Aslını soracak olursanız, Mustafa Kemal başlatmasa da bir milli mücadele olurdu. Geç de olsa olurdu. Lakin durumumuz şimdiden iyi olmazdı.
Şöyle açıklayayım dostlarım. Kurtuluş savaşının başladığı zaman, ispanyol gribi ile çalkalanan bir dünya var. Dile kolay, savaşın 2-3 katı insanı götürmüş. Onun dışında, dünya devlerini saran bir mevduat sorunu var. işsizlik var. Borçların ödenememesi var. Otorite boşluğu var. Devletler kazanmış ama, kazanılan savaş bir prius zaferi. ingiltere de Fransa da savaştan dağılmış olarak çıkıyor. Diplomatik olarak eliniz güçlü. Kim ne dese desin ortam çok müsait. Ayrıca yukarıda devrim olmuş. Aşağınızda bazı kukla devletler var.
Bunların hepsini bir kenara yazdığınızda, en üste de Mustafa Kemal gibi bir game changing eklememiz gerekiyor. Başka kim böylesine dağılmış kuvvetleri pamuk gibi toplayıp inci gibi dizebilir, böyle bir mücadeleye liderlik edebilirdi, kestirmek gerçekten zor. Ki, bazı otoriteler tarafından itibarsızlaştırmaya çalışılsa da, çanakkale savaşlarının bile kurtuluş savaşına direkt etkisi var. Kim ne derse desin, durum ortada.
Eğer o zamanlar böyle bir direniş başlamasaydı, bir kaç yıl sonra istanbul'u öyle kolay kurtaramazdınız. Öyle yunanlıları da söküp atamazdınız. Kimse kusura bakmasın. Ruslar da çekilmezdı kafkaslardan. Belki italyan ve fransızları atabilirdiniz. Ne boğazları kontrol edebilirsiniz, ne de adalar denizinde bir söz hakkınız olurdu. Bu çok açık.
Beğenmediğiniz anadolu sınırlarının bile oldukça küçüğüne mahkum bir devlet olarak, savaşların ve çekişmelerin ortasında kalırdık. Kimse kusura bakmasın.
Velhasıl kelam, yaratan emeği geçen herkesten gani gani razı olsun.
