cevap bir: ille de tanrı olmalı diye düşünmedim. her şeyde tanrının sanatıyla büyülenmek her şeyde tanrıyı görmek kişisel bir tercih olmalı diye düşünüyorum. her deist böyle değildir. ama varlığımızda, şu alemde tanrıya dair izler görmenin normal olduğunu düşünüyorum.
cevap 2: yaratıcı kendini neden gizler? ben gizlediği kanaatinde değilim. ya da gizlemek için çaba harcadığı söylenemez. tabiat kanunlarına tabi olan varlıklarız bizler. bu halimizle bu kanunların dışında bir deneyim yaşamamız mümkün değildir. tanrının da bu kanunları ihlal edebilmesi olasılık dahilinde gibi gözükmemektedir. kısacası tanrının bir kuluyla iletişime geçip onun vasıtasıyla insanlığa mesajlar ulaştırması imkansızdır. varlığını bildirmesi şart olsa idi bu fiziki alemde bizim için bir yaşam tasarlayıp hayata geçirmezdi diye düşünebiliriz. yani düzeni başka yaratırdı.
cevap 3: tek tanrı inancını benimsemiş olmanın tek tanrılı inanç kültürünün içinden gelmekle bağlantılı olabileceğini söyleyebiliriz. bu açıdan dinlerin rolü yadsınamaz. genel olarak kimse bu hususta fazla kafa patlatmamakta zaten.
cevap5: yaratıcı unsurların oluşum evresi yani tanrı nasıl tanrı oldu mevzusu dinlerde mantık dışı bir biçimde anlatılmakta ezeli ve ebedi olduğu inancıyla. onun ezeli ve ebedi oluşunun nedeni nedir? nedensiz bir düzen, nedensiz bir mahiyet, özellik vb olamaz. bu nedenin bilgisine ulaşma çabam olmadı. daha doğrusu bir teoriyle karşılaşmadım, ilgilenmedim.
cevap6: insan psikolojik olarak zafiyetleri olan bir mahluk olduğuçün sığınacak bir güç aradığı söylenebilir. inanmak isteği en temelde psikolojik bir hadisedir. tanrıya inanmak inanmamak kişinin işine yaraması bakımından iyidir. gerisi zaten önemsizdir.
cevap7: yaratıcıların bir şeye karışmadığı düşüncesine içinde yaşamakta olduğumuz sistemin işleyiş düzenini göz önünde bulundurarak ulaştım. yani tanrı mucize yaratmak isteyecek olsa idi demin de dediğim gibi bizi böyle bir sistemin içinde yaratmak istemezdi.
cevap8: dünyada işlenen suçları cezasız bırakan tanrı değildir. insanlıktır. ahiretin olmaması tanrının adaletsizliğini göstermez. zira adaletin önündeki engel tanrı değildir. insana adaleti uygulatmayan tanrı değildir.
bazı soruları yanıtsız bıraktım. ahiret inancı olan deistlere sorulmuş sorulardı bunlar zira.
ben ille de tanrı vardır diyenlerden olmadığım için geçiştirdim genel olarak.
