Tarihçiler tarafından Tuva Türklerinin Uranhay kabilesinden olduğu kabul edilen Subutay, Cengiz’in saflarına katıldığında çocuk sayılabilecek bir yaştaydı. Babası Çarçuday ve Cengiz Han’ın babası Yesügey arasında sağlam bir dostluk vardı. Bu dostluk neticesinde Çarçuday, Subutay’ın abisi olan Çelme’yi daha bebekken Yesügey’in himayesine bırakmıştı. ilerleyen dönemlerde Çelme ve Temuçin (Cengiz Han) yakın arkadaş olacaktı. Fakat Yesügey’in öldürülmesi üzerine iki arkadaş kaçak bir hayata sürüklenmiş, zorlu bir sürece girmişti. Tam tarihi bilinmese de Subutay’ında Cengiz ve abisine katıldığı zaman dilimi bu noktadadır. Büyük Moğol imparatorluğu’nun temellerinin atılmaya başlandığı dönemden Cengiz Han’ın oğlu olan ögeday’a kadar süren askeri başarılar dizisi bu şekilde başlamıştır.
Subutay’ın imparatorluktaki önemli yerini kavramak için Fransız yazar Leon Cahun’un şu sözlerine başvurabiliriz: “Cengiz Han’ın siyasetiyle hazırladığı yönetimiyle koruduğu her şeyi kılıcı ile tamamlayan insan kılığına girmiş bir savaş tanrısıydı. Subutay’ın bu denli başarılı ve ileri görüşlü olabilmesini sağlayan faktör bilinen dünyanın dört bir yanına dağılmış olan casuslarıydı. Avrupa’da Moğolların gerçek olup olmadığı tartışmaları sürerken, Subutay pek çok yerel lordun ve kralın sarayına sızmış ve derin istihbaratlar toplamayı başarmıştı. Aynı zamanda Cengiz Han’ın güvendiği kişilerden oluşan cengiz'in 4 Köpeği adlı ekibin en göze çarpan üyesi olmuştu. Yemini sırasında söylediği, Sıçan gibi olacağım ve başkalarını toplayacağım. Kara karga gibi olacağım ve büyük sürüler toplayacağım. Atı örten bir keçe battaniye gibi seni saracak askerler toplayacağım. Çadırı rüzgardan koruyan keçe örtü gibi çadırını korumak için büyük ordular kuracağım.” sözü ile güvenirliğini ve sadakatini gözler önüne sermiştir
Çin ve Kore Seferleri
Subutay, Cengiz’in birliği sağlamak için yaptığı pek çok savaşa katılmıştır, fakat ilk büyük savaşı Han’ın öncü birliği olarak Kuzey Çin üzerine katıldığı seferdir. Çin seferi sonrası yeni strateji ve plan yapmak üzere duran Moğol ordusunun aksine boş durmayarak Kore’yi fethetti. Ardından Cengiz Hanla birlikte başkent Karakorum (Karakurum)’a döndü. Moğol tüccarları katlederek Cengiz’in nefretini kazanan Harzemşahlar bir sonraki hedef oldular. Karakorum’dan 55 bin kişilik bir ordu başlarında Cengiz Han ve Subutay ile harekete geçerek kısa sürede Harzemşahları yok etti.
Rusya ve Avrupa Seferleri
Sefer sonrası Cengiz başkente dönerken orduyu Subutay’ın emrine vererek Rusya’yı Moğol imparatorluğuna bağlamasını istedi. Soğuk kış şartlarına ve zorlu Rusya coğrafyasına rağmen; Napolyon ve Hitler gibi askeri deha sayılan kişilerin alamadığı Rusya’yı alan Subutay, Han’a bir mektup yazarak Avrupa seferi için izin istedi. Gelecek cevaptan neredeyse emin olan general vakit kaybetmeden Kuzey iran, Azerbaycan ve Güney Kafkasya’yı fethetti. iki tümenden oluşan ordusuyla Avrupa’da başarı üzerine başarı kazanan Subutay, Cengiz Han’ın ölümü üzerine Han’ın oğlu olan Ögeday’a hizmet etmeye başladı. Dönemin ve Avrupa’nın en güçlü ordusu sayılan Macar ordusunu iki farklı yerde eş zamanlı şekilde yenerek adını tarihe silinmesi zor bir şekilde yazdırdı. 72 yaşında öldüğü zaman 32 milleti yenilgiye uğratmış ve 65 savaş kazanmıştı.
