konuya sadece Osmanlı açısından bakmak olayı net şekilde görmeyi engeller,
Öncelikle sömürgeci yönetim inancıyla aşırı derecede güçlenmiş bir ingiltere var ve bu ülkeyi takip eden Fransa ile iç savaşını sonuçlandırmış bir Amerika'nın varlığını ve bu ülkelerin Osmanlı toprakları üstünde elde etmek istedikleri kaynakların varlığını hiçe sayamazsınız.
Osmanlı öncelikle basiretsiz padişahlar ve kukla gibi oynatılan saray idaresi sebebiyle yıkılmaya başladı.
Padişahların tahtta kalma sürelerine bakacak olursak, adını bile bilmediğimiz onlarca padişahın 3-5-8 sene gibi aşırı kısa dönemlerde tahta oturduklarını ve bu dönemlerin aşırı derecede etkisiz olduğu görülecektir.
Nitekim 14 ve 15.yy'da dünyanın gidişatına ve teknolojik gelişmelere ön ayak olan ülkenin Osmanlı olduğu gerçeğini göz ardı etmek olmaz fakat bu liderliği 18.yy'da avrupa ülkelerine ve avrupalı bilim insanlarına kaptırmış olmanın getirdiği anlamsız durumlar da cabası.
Okullarda öğretilen, "matbaa çok geç geldi", "keşifler'den yeteri şekilde faydalanamadık" vb ifadeler gerçek olmakla birlikte sabun köpüğünden ibarettir.
Tüm bunların yanında, Osmanlı imparatorluğu'nun topraklarındaki bütünlüğü koruyamayaşı ve isyanlar karşısında eskisi kadar etkin politikalar üretememesi, ülkenin "ulus" kavramından uzaklaşması ve Fransız ihtilali ile tüm dünyada yayılan "milliyetçilik" fikrinin osmanlıyı içten içe dağıtmasını da es geçemezsiniz.
Kısacası, Osmanlı için kullanılan "hasta adam" lafı boşa söylenmemiştir.
Çağa ayak uyduramayan, çevresindeki ülkelerin durdurak bilmeyen güçlenmesine cevap veremeyen ve 100 sene gibi bir zaman dilimi içinde aşırı güç kaybeden bir imparatorluk sonunda dağılacaktı bu kaçınılmaz bir gerçekti.
Çok şükür ingiliz sömürgesi olmadan, bağımsız bir ülkenin bu topraklarda kurulması sağlanmıştır.
Tarih sadece tekbir faktöre bakarak yorum yapılmaması gereken bir bilimdir...
