Halkın feodal yapı altında birey olamama sorunundan ileri gelir. Birey olamayan kendini özgür ifade edemeyen ve kendine güvenemeyen halk bu eksikliğini tarikat çatısı altında tamamlar. iç Anadolu ve doğudaki tarikat yapılanmalarının temeli budur.
Uzun uzun sosyolojik tespitler yapmayacağım, sahile kıyısı olan karadeniz, Trakya, Ege ve Akdeniz’de tarikatların bu kadar etkili olmamasının sebebi “kalkmışın dini imanı olmamasındandır”.
