Bu durumun dinle ilgisi yok. Şöyle açıklayayım osmanlının en şaşaalı dönemlerini yaşatan fatih sultan mehmet bilime ve sanata verdiği değer ile dönemine göre üstün toplar ve silahlarla istanbulu fethetti. Ancak bu duruma zemin hazırlarken sürekli hristiyanları mezhep çatışmasına sürükledi. Bu durum biraz milletlerin hayattaki önceliğinin ne olduğuna bağlıydı. O dönemde din ve mezhep önemliyken. Şimdilerdeyse bu durum yerini paraya bıraktı. islam dünyasının geri kalma sebeplerinden biri hazırcı ve paragöz oluşudur. Arap ülkelerine baktığımız osmanlıdan ayrılışlarının temel sebebi ingilizlerin onlara bolluk ve bağımsızlık vaadidir. Ingilizlerin desteğini aldıktan sonra hazırı seven araplar ihaneti gerçekleşti ve çağın madeni olan petrol sayesinde bilim ve teknolojiye ihtiyaç duymadan zenginleşti. Yani bu iş tamamen toplumların karakteristik yapısına bağlı. Bu karakteri de etkileyen şeyler başına gelen büyük olaylardır. Japonyanın yediği bombadan sonra teknolojik sıçrama yapması almanların ww2 den sonraki sıçraması gibi.
