şimdi bir bakalım.
zeitgeist the movie, iyiydi hoştu. insanlar izlesin, öğrensin, uyumasın. peki.
sonra dedik ki bir de addendum'u çıkmış, onu da izleyelim. izledik.
zeitgeist serisi kesinlikle takdire şayan. çünkü günümüzün yazmayan, okumayan, merak etmeyen insanlarına kendi hayatlarının nasıl bir temelde döndürüldüğünü gösteriyor. hem de bağımsız bir yapım olarak. güzel.
ama addendum ile ilgili olumsuz eleştirilerim var. zeitgeist, mevcut sistemin ne olduğunu tartışırken pek çok kaynaktan besleniyor ve sonunda şuna varıyor: tarihin kaydettiği tüm uygarlığımız boktan ve ilkel. tamam. bunu yıkmalıyız, bu kötü. o da tamam. ama niye the venus project ? niye? v for vendetta'daki öneri de bir öneriydi -filmden değil çizgiromandan bahsediyorum-, ben yıkıyorum bu sistemi, siz yerine ne koyarsanız koyun. zeitgeist devam edip yerine bir sistem de öneriyor. ama hani nerede kaldı o senin geneli yakalayıp tartışma yöntemine? neden tek bir proje? neden sadece teknoloji?
jacque fresco, zeitgeist addendum'da uzun uzun anlatıyor, zaten niye koca iki saatte önerdiğin bundan ibaret ki, neyse. özellikle insan doğası ve insan davranışı üzerine söyledikleri epeyce dogmatik. insanın bir doğası olmadığından, davranışlarının zamanla değiştiğinden bahsediyor. bunun üzerine zaten kırk tane entrym vardır, uzun uzun bir daha yazmayacağım. ama bu dediğiniz yanlış sayın fresco. yanlış.
peki yanlış doğru, bunu geçelim (aslında geçmemek lazım, çünkü bütün bu venüs hikayesindeki temel prensip bu. ve bu prensip biyolojik olarak yanlışken -inanmayan otursun davranış deneyi yapsın veya stanford hapishane deneyine baksın- bu projeyi nasıl ciddiye alalım?). fresco bize teknolojinin ihya ettiği bir toplum öneriyor ve burada temel motto kaynaklara dayalı olmak. ona göre politika değil teknoloji kurtaracak bizi. ona da peki. ama hani o uzun uzun anlatımın içinde bu işin organizasyonu, eğitim sistemi, sosyal yapısı ve sairesi? maglev treni yaptık bitti mi? zeitgeist serisini ortaya koyan sevgili insanlar! hadi şeyh bedrettin'i duymamışsınızdır, olabilir. ama anarşizm diye bir şey de duymadık derseniz ayıp olur. anarşizm şöyle anarşizm böyle, evet. ama bütün bu addendum'da çözüm diye tartışılacak bir şey varsa o şey anarşizmdir, fresco'nun teknoloji odaklı -ve aslında endüstriyel tasarımcı olan bu amcanın tek odağı da bu olmuş maalesef- yaklaşımı bunun bir alt başlığı olabilir olsa olsa. ne gerek var icat çıkarmaya? ne gerek var anarşizmi yok saymaya? ne gerek var işi bu derece tek çözümlü hale getirmeye, teknolojiyi bu kadar şişirmeye?
velhasıl kelam, zeitgeist çözüm önermek istemiş ama başarılı olamamış bence. sistemi o kadar güzel şekilde anlatırken çözüm noktasında tek bir adamın fikirlerine takılmış -hani ne oldu o insanlığın ortak aklına demek istemez miyim ben şimdi? ama siz gene de izleyin, izletin zeitgeist'i. o ayrı konu.
