gabriel tarde (1843-1904) yalnızca kriminolojinin değil, sosyal-psikolojinin, mikro-sosyolojinin, gruplar sosyolojisinin, sosyometrinin de kurucusu olarak anılmalıdır. beşerî bilimler alanının kıta avrupa'sı ve anglosakson coğraryalarındaki dağılımı içinde kendine uzun süre (ve herhalde durkheimcılığın akademik başarısı yüzünden) yer bulamamıştı. uzun süre durkheim'la yapmış olduğu polemiğin sınırları dahilinde ciddiye alındı. bir de etkili takipçisi henri bergson tarafından. uzun süre fransa taşrasının muhtelif yerlerinde yürüttüğü yargıçlık görevi sırasında (biraz da suça ilişkin devlet arşivlerinin başında bulunması sayesinde) "karşılaştırmalı kriminoloji" başlıklı geniş bir araştırma yayımladı. belki de gizli niyeti dönemin etkili kriminologu lombroso'nun psiko-biyolojik tiplemelere dayalı "suçluluk" anlayışıyla mücadele etmekti. ama bunun için tartışmasının kuramsal ufkunu bütün bir tarihsel-toplumsal düzleme yayması gerekecekti. olgunluk dönemi eserleri işte bunu gerçekleştirmeye yönelik: les lois de l'imitation ("taklidin yasaları", 1890), la logique sociale ("toplumsal mantık", 1895) ve 'opposition universelle ("evrensel karşıtlık", 1897) adlı kitaplardır.
