eğer en dibine kadar ikinci dünya savaşının çıkma nedenlerine bakılacak olursa sebep 1919 Versay Barış Antlaşması değil, 1929 ekonomik buhranıdır. çünkü almanya diğer mağlup devletler gibi kaderine razı gelmiş ve başlayan amerikan yardımlarıyla ufak ufak da olsa belini doğrultmaya başlamıştı. gelgelelim 1929 krizi herşeyi allak bullak etti, yardımlar durdu, şartlar çok ağırlaştı ve almanya aklını yitirdi. hitler'in alman patronlar tarafından kendilerine pazar açması, ama daha ziyade sanayinin petrol hammaddesine erişebilmesi için başa getirilişine kadar devam edecek bir süreç tetiklendi.
savaşın çıkışı ise bu noktadan sonra kaçınılmazdı; o kadar silahlanmanın bir neticesi mutlaka olacaktı, polonya olmasa iki gün sonra fransa olurdu. ama hitler'in ilk başta bunun bir dünya savaşına dönüşebileceğini tam olarak hesaplayıp hesaplamadığı kesin değil. nihayetinde japonlar 1941'de pearl harbor'a saldırana dek abd ile hitler almanya'sı arasında ticaret devam ediyordu. belki avrupa'yı ele geçirdikten sonra sovyetler ile hesaplaşacağını kestirmiş olabilir. gelgelim ingilizler'in luftwaffe'ye direnebileceklerini de hesaplamış olamaz, çünkü hesaplayabilse ona göre b planını devreye sokardı. demek ki hesaplayamamış.
avrupa savaşının nedeni dünya ekonomik krizi, başlatanı sağı solu işgal etmeye başlayan hitler, bunun bir dünya savaşına dönüşmesi ise abd'nin savaşa dahil olmasıdır. tarih bize bunları söylüyor. bu tezi sarsmak için gereken karşı tezlerin gayet iyi donanımlı olması gerek.
