bazılarının suçluluk duygusunu açığa çıkaran ifade.
birisi bir insan topluluğuna yapılanlardan ötürü özür diliyor, diğerleri bundan rahatsız oluyor, neden? çünkü bu özür kendisini "türk" olarak kabul edenlerden gelince ortada özür dilenecek bir durum olduğu açığa çıkıyor. dolayısıyla özür dilemeyenler "bana ne canım, isteyen özür dilesin, ben ortada böyle bir gerekçe görmüyorum" diye kafasını çeviremiyor. sanki o özür dileyenler kendi kimliklerine saldırmışlar gibi hissediyor, ve tepki veriyor. verilen tepki ise ilginç: "hainsiniz" ya da aynı kapıya çıkan "türk değilsiniz".
ben ikincisini seçtim; türk falan değilim. bu sayede "ermeni" diye bellenip osmanlı devleti tarafından katledilmiş bir insan grubu için üzülürüm ve yapılanın hatalı olduğuna kanaat getiririm. özür diler miyim? karşımdaki beni "türkler" adı altında değerlendirip "özür dile" derse, ve eğer bunu yaptığım takdirde acısının hafifleyeceğini düşünürsem dilerim. ama hissetmem. niye, çünkü benden özür dilememi isteyenin zannettiği gibi bir türk kimliğim veya türk hissiyatım yok, kendimi türk grubunun bir parçası olarak kabul etmiyorum. dolayısıyla benim özrümün kendi gözümde bir manası yok, vicdanımı temizlemiyor. ben vicdanımı türklüğü reddederek temizledim, sadece ermeni meselesinden dolayı da değil, başka sebepler de var. ama o insanı rahatlatacaksa özür dilerim. esas değerli olan özür ise kendisini türk olarak tanımlayan, tarihe ve kimliğe türk olma penceresinden bakanın dilediğidir. hristiyanların günah çıkarması ya da müslümanların tövbe etmesi gibi yapılanın farkında olma becerisi. belki de bu nedenle bazı türkler özür dilemek istemiyor; sadece yapılanları reddettikleri için değil, tekrar yapmayacaklarına dair söz veremedikleri için. oysa o günden beri bu meseleyle hesaplaşmadıkları için yol açılan diğer mezalimlere de ortak olduklarını, hatta açıktan desteklediklerini anlayamadılar. devlet kendilerine "yap" dedikten sonra herşeyi yapmanın mübah olduğuna ikna olmuşlar.
ama anlamadıkları ve komplo teorileri ile açıklamaya uğraştıkları bir husus sürekli kafalarda: "biz gerekeni yaptık, neden herkes bunun yanlış olduğunu düşünüyor?" bunun bir cevabı belki almanlarda: neden almanlar ikinci dünya savaşında toplum ve devlet olarak yaptıklarının yanlış olduğunu ilan etti? çünkü almanlar almanlıklarının nazizm'den daha büyük olduğunu, almanlıklarını temizleyerek yola devam edebileceklerini düşündü. peki türkler de var mı bu öz güven? yani geçmişin katliamlarını, işgallerini ve talanlarını bir tarafa koyarlarsa "türklük" diye övünebilecekleri birşey kalır mı? aslında var, ve kalır. ancak hakim milliyetçilik bunları sahiplenme üzerine değil, bunları reddetme üzerine kurulu. dolayısıyla işleri zor.
