hangi ideoloji olursa olsun, iş kendi fikirlerini kendinden olmayana dayatmaya gelirse tüm ideolojiler kötüdür anafikri bu romanın her yerine sinmiş. örneğin tomas birden çok kadınla birlikte olmak istemekte, teraza tek eşlilik istemektedir. hatta tomas, terazaya istersen beni aldatabilirsin demektedir. teraza tüm roman boyunca sadece bir kere farklı bir erkekle birlikte olur. ancak kendini kötü hisseder. aynı şekilde teraza da tomas'ı tek eşlilik için sıkıştırır ve bu sefer de tomas kendini kötü hisseder.
1968 yılında sovyetler birliği prag'ı komünizm zayıfladı bahanesiyle işgal ettiğinde yötecilik yapan çekler yıllar sonra çekilen acıları görmezden gelerek: biz kendimizi davaya adamıştık, yapılan haksızlıkların farkında değildik. demişlerdir.
var olmak sandığımız kadar ağır olmak zorunda değil, aksine oldukça hafif olmalı. hepimiz her şeyden önce insanız. sonradan üstümüze yapışan, yapıştırdığımız, yapıştırılan her kavram kurmacadır aslında. gerçek olan tek kavram olabildiğince insan olmamız.
