gürcü halkını tanımlarken ahbaz ve çerkezler kıyaslamak yerinde olur.
çerkez ve abhaz bölgeleri çok daha dağlık ve izole yerlerde olup, dış dünya ile ilişkileri çok daha zayıftır.
gürcüler ise kuzeye göre daha dış dünyaya açık, ticaret ve deniz yolları olan bir bölgede yaşamışlar, zamanın süper gücü olan roma ve pers kültürüyle ileşim halinde olmuşlardır.kuzeyde roma ve pers kültürü gürcistandaki kadar baskın değildir.bu kültür alışverişi gürcü halkını çok geliştirmiştir.ayrıca roma ve iran etkisindeki ermeni komşularından da hristiyanlığı almışlar yazılı kültürleri gelişmiştir. kuzey kafkasyadaki ataerkil kültürün tersine bunlarda roam etkisi ile anaerkil kültür gelişmiştir.
gürcistan ileri dönemlerde iarnı yöneten türk-azeri hanedanlarla ve osmanlılarla da iletişim halinde olmuş, avrupa kültürüyle asya kültürünü resmen yutup çıkarmıştır.dağların arasında izole kalmış kuzey kafkas halklarına göre siyaset , ticaret ve yazılı kültürleri daha çok gelişmiştir.hristiyan halkların içinde,kültür olarak, ermenilerdne snra türklere en yakın 2. milletir.
iyisinin çok iyi,çirkefinin de çok çirkef olduğu kendi gözlemlerimin de sonucudur.en az türkler kadar güce tapan bir milletir.
