dünyada gelmiş geçmiş en büyük devletlerin -şahsım adına- başında gelmektedir. kurulduğu tarihten batı olanının yıkıldığı tarihe kadar dünya tarihine yaptıkları sayısız katkılarını burada 2 satırla anlatıp bitiremeyiz. günümüz hukukun temelleri mesela roma'ya dayanır, mimaride gösterdikleri yapıtları bugün hala bir çok binanın yapımında feyz alınmaktadır mesela. bu imparatorluğun ihtişamını anlamak ve anlatmak için nice belgeseller, nice ansiklopedik bilgiler az gelir.
tarihinde gladyatörler, pompei'ler, julius caesar'lar, neron'lar, cicero'lar barındırır.
mimarisi, yönetim tarzı, gelenekleri, ordusu, silahları ve ihtişamıyla kendinden sonraki bir çok devlete örnek olmuşlardır. batıda kurulan her devlet hatta doğudakilerin bile önemli bir kısmı roma'nın taklididir. o yüzden roma'yı anlamayan, okumayan bir adamın dünya tarihini idraki imkansızdır. kendisinden sonra çakma kutsal roma imparatorluğu gibi imitasyonları bile uzun süreler tarihte yer almıştır. öyle ki fatih sultan mehmet bile roma imparatorluğuna özendiği ve istanbul'u aldıktan sonra sıradaki hedefinin roma üzerine yürümek olduğunu ve olur da roma'yı alırsa tekrar roma imparatorluğunu yaşatmak istediği söylenir.
